گزارش آماری هه‌نگاو از وضعیت حقوق بشر در کُردستان طی سال ١٤٠١ خورشیدی
در پایان سال ١٤٠١ خورشیدی،سازمان حقوق بشری هه‌نگاو گزارش آماری خود را از وضعیت حقوق بشر و نقض فزاینده حقوق بنیادین شهروندان کُرد د
هه‌نگاو؛ یک‌شنبه ۲۸ اسفند ۱۴۰۱
در پایان سال ١٤٠١ خورشیدی،سازمان حقوق بشری هه‌نگاو گزارش آماری خود را از وضعیت حقوق بشر و نقض فزاینده حقوق بنیادین شهروندان کُرد در ایران منتشر می‌کند.
با استناد به آمار به ثبت رسیده در مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، طی سال ۱۴۰۱ خورشیدی، دستکم ۶۶ شهروند کُرد اعدام و بیش از ۸ هزار شهروند نیز بازداشت شده‌اند که ۲۰۷ نفر از آنها محاکمه و به اعدام، حبس و شلاق محکوم شده‌اند. در این مدت ۲۶۲ کولبر و کاسبکار و همچنین ۱۳۲ شهروند مدنی کشته شده‌اند و ۲۸ شهروند نیز در اثر انفجار مین قربانی شده و ۲۳ زندانی نیز در زندان‌های کُردستان جان باخته‌اند. همچنین ۴۳ کارگر در اثر سوانح کاری جانباخته‌اند.
اعدام
با استناد به آمار هه‌نگاو، طی سال ۱۴۰۱ خورشیدی، دستکم حکم اعدام ۶۶ شهروند کُرد در زندان‌های ایران به اجرا در آمده است. در سال گذشته دستکم ۴ زندانی سیاسی، اعدام شده‌اند. همچنین ۲۱ مورد به اتهام قتل عمد و ۳۹ مورد نیز به اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر و ۲ مورد نیز به اتهام سرقت مسلحانه به اعدام محکوم و حکمشان اجرا شده است.
در سال گذشته دستکم حکم اعدام دو زن در زندان‌های ارومیه و سنندج اجرا شده است.
کشتار کولبران
طی سال ١٤٠١ خورشیدی دستکم ۲۶۲ کولبر و کاسبکار کُرد کشته و زخمی شده‌اند که ۴۴ نفر از آنها جانشان را از دست داده و ۲۱۸ نفر نیز زخمی شده‌اند.
بیشترین کولبر و کاسبکار در مرزهای استان کرمانشاه (کرماشان) قربانی شده‌اند که ۱۴۷ مورد بوده است. در استان کُردستان (سنندج) ۹۷ مورد و در استان ارومیه نیز ۱۸ مورد کشته و زخمی شدن کولبران ثبت شده است.
از مجموع این ۲۶۲ کولبر و کاسبکار، ۲۰۱ مورد با شلیک مستقیم نیروهای مسلح ایران کشته و یا زخمی شده‌اند. ۲۸ مورد به دلیل سوانح طبیعی، ۲۷ مورد در اثر سوانح رانندگی و آتش سوزی و ۶ مورد نیز در اثر انفجار مین قربانی شده‌اند.
در سال ۱۴۰۱ دستکم ۴ کولبر زیر ۱۸ سال در حین کولبری جانشان را از دست داده و ۹ کولبر دیگر نیز زخمی شده‌اند.
قتل و کشتار شهروندان عادی
با استناد به آمار هه‌نگاو، طی سال ١٤٠١ خورشیدی دستکم ١٢٠ شهروند کُرد با شلیک مستقیم نیروهای مسلح ایران کشته شده‌اند که ۱۱۴ مورد آن در جریان انقلاب ژینا ثبت شده است. همچنین در جریان این انقلاب دستکم ۱۲ شهروند کُرد با ضربات باتوم و گاز اشک آور نیروهای مسلح کشته شده‌اند.
از مجموع این ۱۲۰ نفر ۱۵ نفر کودک و نوجوان و سن آنها زیر ۱۸ سال بوده است.
انفجار مین
طی سال ۱۴۰۱ دستکم ۲۸ شهروند در مرزهای کُردستان در اثر انفجار مین و مواد منفجره به جای مانده از جنگ ایران و عراق ومین‌های تازه کاشته شده توسط سپاه پاسداران قربانی شده‌اند.
از مجموع این ۲۸ مورد ۱۰ مورد جانشان را از دست داده ۱۸ مورد نیز زخمی شده‌اند.
بر طبق این گزارش ۴۳٪ قربانیان انفجار مین در سال ۱۴۰۱ زن و کودک بوده‌اند که شامل ۶ زن و ۶ کودک می‌باشد.
وضعیت زندان‌ها
در سال ۱۴۰۱ دستکم ۲۳ زندانی در زندان‌های کُردستان جانشان را از دست داده‌اند که ۱۲ مورد آنها زیر شکنجه جان باخته‌اند و ۱۴ مورد از این موارد زندانیان سیاسی بوده‌اند.
همچنین ۵ زندانی به دلیل عدم رسیدگی پزشکی جانشان را از دست داده‌اند.
بازداشت‌های غیرقانونی و خودسرانه
طی سال گذشته خورشیدی بیش از ۸ هزار شهروند کُرد توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران بازداشت شده‌اند.
تاکنون هویت ۲۵۲۴ نفر از این افراد برای هه‌نگاو احراز شده که بیشتر آنها به اتهام فعالیت‌های سیاسی و شرکت در اعتراضات انقلاب ژینا بازداشت شده‌اند.
با استناد به آمار هه‌نگاو، ۲۴۸ زن و ۲۱۰ نوجوان زیر ۱۸ سال در میان بازداشت شدگان قرار دارند. طی سال گذشته ۱۰۶ دانشجو و ۹۱ معلم نیز توسط نیروهای امنیتی در کُردستان بازداشت شده‌اند.
بیشترین بازداشت شهروندان در استان کُردستان (سنندج) بوده که ۹۴۰ مورد ثبت شده است. در استان ارومیه ۸۲۰ مورد، کرمانشاه ۳۶۹ مورد، ایلام ۳۰۳ مورد و دیگر شهرهای ایران نیز ۸۶ مورد بازداشت شهروندان کُرد ثبت شده است.
صدور حکم
در سال ١٤٠١ دستکم ۲۰۷ فعال کُرد توسط دادگاه‌های جمهوری اسلامی ایران محاکمه و به حبس، اعدام و یا شلاق محکوم شده‌اند.
بر طبق آمار هه‌نگاو، ۲۰۶ شهروند جمعاً به ۴۴۵ سال و ۵ ماه حبس تعزیری، ۶۴سال و ۵ ماه حبس تعلیقی محکوم شده‌اند. همچنن ۲۳ نفر علاوه بر حبس جمعاً به و ۱۲۱۶ ضربه شلاق محکوم شده و یک فعال سیاسی نیز به اعدام محکوم شده است.
حقوق کار و کارگران
با استناد به آمار مرکز آمار هه‌نگاو در سال ١٤٠١، دستکم ٤٣ کارگر در کُردستان به علت سانحه ناشی از کار و نیز نبود ایمنی در محل کارجان باخته‌اند که دو نفر از آنها کودک کار بودەاند. همچنین ١٦٣ کارگر به علت فقدان امنیت قراردادی از کار اخراج شده‌اند.
