گزارش آماری هه‌نگاو یک سال بعد از اعتراضات آبان‌ماه سال ۱۳۹۸

هەنگاو: یک سال پس از اعتراضات آبان ماه ٩٨ سازمان حقوق بشری هەنگاو گزارشی را آماده و با راستی آزمایی شمار جانباختگان اعتراضات آبان‌ماه ۹۸ در کُردستان را ۵۵ نفر اعلام می‌کند.

صبح روز  بیست و چهارم آبان‌ماه سال ۱۳۹۸ خورشیدی، بدون اطلاع قبلی مردم و افکار عمومی و درحالیکه وضعیت معیشتی و اقتصادی مردم در سراسر ایران و بالاخص کُردستان در نهایت فلاکت و بحران بود، طی اقدامی غیرمنتظره نرخ هر لیتر بنزین دوبرابر و به هر لیتر سه هزار تومان رسید.
 
در همان روز، در شهرهای مختلف ایران، مردمی که بنزین یکی از مصارف کاری روزانه شان بود و قدرت خرید بنزین با نرخ جدید را نداشتند به نشانه اعتراض به این اقدام به خیابان‌ها ریختند. این نارضایتی ها واکنش گسترده‌یی را در شبکه‌های اجتماعی بدنبال داشت و قریب به اتفاق مردم خواستار کاهش نرخ بنزین شدند. مقامات دولتی هیچ واکنشی به این اعتراضات نشان نداند و تنها روحانی اظهار داشت که از گرانی بنزین بی‌خبر است. اظهارات روحانی  سبب خشم گسترده معترضان شد. 

در فردای همان روز یعنی ۲۵ آبان‌ماه، اعتراضات به کُردستان رسید، در شهرهای مختلف کُردستان مردم و بویژه جوانان، کارگران و زنان به خیابان‌ها آمدند، شهرهای مریوان، سقز، سنندج، بانه، جوانرود، کرمانشاه، ثلاث‌باباجانی، سرپل‌ذهاب، روانسر، کامیاران، ارومیه شاهد اعتراضات مردم ناراضی بودند.

در اولین روز اعتراضات کُردستان، واکنش نیروهای امنیتی و انتظامی حکومت شدید و خشونت آمیز بود که کشته و زخمی شدن چندین شهروند کُرد را در پی‌داشت. در روزهای بعد و به علت فضای نظامی حاکم بر برخی شهرها، مردم اجازه نیافتند که از خانه هایشان بیرون بیایند و بازار اکثر شهرهای کُردستان به حالت تعطیل درآمد. و این در حالی بود که در شهرهای مریوان، جوانرود، کرمانشاه اعتراضات و حضور مردم در خیابان‌ها ادامه داشت. همچنین شهرهای تهران، کرج و اسلامشهر که جمعیت کُردهای ساکن در این شهرها قابل توجه می‌باشد و شاهد حضور کُردهای ساکن در این شهرها در اعتراضات ساکنان این شهرها بودند که شماری از شهروندان کُرد در این شهرها همراه با دیگر شهروندان ایرانی قتل‌عام شدند.

طی این چند روز و در پی اظهارات خامنه‌یی در رابطه با نوع واکنش و رفتار با معترضان و مخاطب قرار دادن آنها به اشرار، نیروهای امنیتی با سقاوت و بی‌رحمی تمام با معترضان رفتار کردند و ده‌ها معترض کشته و زخمی شدند. در روزهای ۲۵،۲۶ و ۲۷ آبان‌ماه دست کم ۵۰ شهروند کُرد با شلیک مستقیم نیروهای امنیتی کشته شدند.

کرمانشاه:

١_ محمد میرزایی ٢_ نادر بیژنوند (اهل چرداول ایلام) ٣_ یونس عزتی ٤_ برهان منصور‌نیا (اهل مریوان) ٥_ عبدالرضا شیرزادی ٦_ مصطفی فرزامی ٧_ حسام بارانی‌راد (١٧ سالە و اهل روانسر) ٨_ آرمین قادری (١٥ سالە) ٩_ بهمن عزیزی ١٠_ محمد پالانی ١١_ یونس جلیلی ١٢_ حمزە فرجی ١٣_ محسن کرمی‌نیا ١٤_ سعید رضایی ١٥_ سجاد باقری ١٦ _ مظفر وطن دوست 

جوانرود:
١_ کاوە محمدی ٢_ ابراهیم مرادی (١٨ سالە) ٣_ مبین عبداللهی (اهل روانسر) ٤_ جبار تجارە ٥_ یونس فیروز بخت

پی‌نوشت: هه‌نگاو آمار استان کرمانشاه را  از طریق یک منبع امنیتی تهیه نموده است و تا کنون هویت ۱۳ نفر از کشته شدگان شهر کرمانشاه و یکی از کشته شدگان شهر جوانرود مشخص نیست.

مریوان:
١_ عثمان نادری ٢_ مهران تاک (اهل کلاترزان) ٣_ دانیل استواری (اهل نودشە) ٤_ بهروز ملکی (اهل سنندج) ٥_ آرین رجبی

سنندج
١_ محمد رضا احمدی (١٧ سالە) ٢_ زیبا خوشگوار

تهران، کرج و اسلامشهر

١_ مینا شیخی (اهل سقز) ٢_ محسن جعفرپناه (اهل بیجار) ٣_ محمد حیدریان (اهل سنقر) ٤_ ناصر رضایی (اهل قروە) ٥_ پوریا ناصریخواه (اهل کرمانشاه) ٦_ محمد رضا محمدی (اهل اسلام آباد غرب) ٧_ سردار اعظمی (اهل روانسر) ٨_ فرزاد کمانگیر (سنندج)

با استناد به آمار به ثبت رسیده در مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، در جریان اعتراضات آبان ماه ۹۸ کُردستان بیش از ۲۰۰۰ معترض بازداشت شده بودند که تنها هویت ۲۵۰ نفر از آنها برای هه‌نگاو ائراز شده است. شایان ذکر است که ۵ نفر از بازداشت شدگان آبان ماه در کُردستان بعدها زیر شکنجه نیروهای امنیتی اداره اطلاعات جان باختند و آمار کل کشته شدگان به ۵۵ نفر رسید. اسامی این پنج نفر عبارتند از :

١_ کاوە ویسانی (اهل کامیاران) ٢_ ارشاد رحمانیان (اهل سروآباد) ٣_ هاشم مرادی (اهل روانسر) ٤_ نادر رضایی آبطاف (اهل کرمانشاه) ٥_ سجاد اسماعیلی (اهل ایوان غرب)

همچنین یک بازداشتی اهل کرمانشاه با هویت رضا امیدی‌یاریجانی که در اعتراضات آبان ماه در این شهر بازداشت شده بود و از سوی نهادهای قضایی به چهار سال حبس محکوم شده بود در زندان مرکزی این شهر به زندگی خود پایان داد. 

در خلال اعتراضات آبان‌ماه شهروندان زیادی زخمی شدند که به علت ترس از بازداشت شدن توسط نیروهای امنیتی از مراجعه به مراکز درمانی امتناع نمودند و در منزل به مداوای خویش پرداختند و این درحالی بود که نیروهای امنیتی اقدام به بازرسی و تفحص خانه به خانه برای پیدا کردن زخمی‌ها کردند و شهروندان زیادی به علت پناه دادن به زخمی‌ها بعدها به نهادهای امنیتی احضار و گاهاً به حبس محکوم شدند.

کشتار گسترده معترضان توسط نیروهای امنیتی اتفاق افتاده بود، اعتراضات خاموش شد و بدنبال واکنش گسترده به کشتار معترضان و پخش ویدیوهای اعتراضات و اسامی کشته شدگان و زخمی‌ها در شبکه‌های اجتماعی، خطوط اینترنت برای چندین روز قطع شد.

قطعی خطوط اینترنت علتی شد که اخبار اعتراضات به صورت ناقص و نامنظم در اختیار رسانه‌ها قرار گیرد و باعث شد که آماری قطعی و دقیق درباره کشته شدگان و بازداشت شدگان منتشر نشود.

بازداشت شدگان بعداً اظهار داشتند که در روزهای بازداشت و به‌ویژه روزهای نخست بصورت گروهی در حیاط  مراکز نظامی و فضای باز و بصورت ایستاده نگه داشته شده و برخی از آنها که لباس‌هایشان پاره یا کلاً از بین رفته بود، لخت و بی پوشش چندین شب و روز را در سرمای آبان‌ماه و بدون هیچ غذایی بسر بردند. آنهایی که در مکان‌های بسته نگهداری می‌شدند نقل می‌کردند که با باد سرد کولر و آب سرد از سوی نیروهای امنیتی شکنجه می‌شدند.

هنوز هم شمار دقیق زخمی های اعتراضات آبان ماه مشخص نیست. به علل امنیتی و ترس از بازداشت شدن، شهروندان خیلی کم از زخمی شدنشان سخن می‌گویند.
بعد از اعتراضات آبان‌ماه، با وجود موج گسترده بازداشت شهروندان، دولت ایران تمامی آنهایی که اخبار مربوط به اعتراضات را در شبکه های اجتماعی منتشرکرده بودند را بعد از اذیت و شکنجه زیاد در بازداشتگاه‌های اداره اطلاعات به احکام سنگین حکم داد. با استناد به آمار ثبت شده در مرکز آمار سازمان حقوق بشری هه نگاو طی ماه های گذشته ۱۶ شهروند کُرد به اتهام مشارکت در اعتراضات آبان ماه مجموعاً به تحمل ۵۷ سال و ۸ ماه حبس و ۳۰ ضربه شلاق محکوم شدند که اسامی آنها عبارت است از :

۱ـ محی‌الدین اصغری اهل سنندج محبوس به ۱ سال حبس
۲ـ ساعد بنفشی اهل سنندج محکوم به ۲ سال حبس
۳ـ بختیار رحیمی اهل سقز محکوم به ۲ سال حبس
۴ـ فاطمه داوند اهل بوکان محکوم به ۵ سال و ۵ ماه حبس و ۳۰ ضربه شلاق
۵ـ رسول کریمی جلالوند اهل کرمانشاه محبوس به ۵ سال حبس
۶ـ امین کاسب اهل کرمانشاه محبوس به ۲ سال حبس
۷ـ سیدپیام بیدرود اهل کرمانشاه محبوس به ۳ سال حبس
۸ـ پرویز ناصری اهل ارومیه محبوس به ۵ سال حبس
۹ـ علی ساعدی اهل قروه محبوس به ۶ ماه حبس
۱۰ـ مژگان کاوسی اهل کلاردشت محبوس به ۶ سال و ۴ ماه حبس
۱۱ـ صحبت‌الله امیدی اهل کرمانشاه محبوس به ۱۰ سال حبس
۱۲ـ مهدی ابدالی اهل کرمانشاه محبوس به ۱ ماه حبس
۱۳ـ خلیل اسدی اهل کرمانشاه محبوس به ۳ ماه حبس
۱۴ـ پشتیوان افسر اهل مریوان محکوم به ۵ سال حبس
۱۵ـ مبین مرادی اهل کرمانشاه محبوس به ۶ سال حبس
۱۶ـ رضا امیدی‌یاریجانی اهل کرمانشاه محبوس به ۴ سال حبس

شایان ذکر است که بر اساس مصاحبه‌ هه‌نگاو با بازداشت شدگان، غالب آنها از حقوق حداقلی یک متهم حتی بر اساس حقوق داخلی جمهوری اسلامی از جمله دسترسی به مشاوره حقوقی و وکیل، رهایی از شکنجه و آزارهای روانی، دسترسی به خانواده و... برخوردار نبوده‌اند.

 تا تاریخ تنظیم این گزارش مقامات جمهوری اسلامی هیچ گونه اظهار نظری در خصوص کشته شدگان اعتراضات توسط نیروهای نظامی و امنیتی نداشته و هیچ سازوکار حقوقی جهت دادخواهی و رسیدگی به شکایات قربانیان فراهم نگردیده است.