گزارش تحقیقی؛ تلاش بی سابقه جمهوری اسلامی برای ربودن فعالان سیاسی و مدنی در منطقه

هه‌نگاو، چهارشنبه ۲۲ فروردین ۱۴۰۳

سازمان حقوق بشری هه‌نگاو متعاقب دریافت گزارش‌های متعدد از منابع آگاه مبنی بر تلاشهای گستردە جمهوری اسلامی جهت ربایش فعالان سیاسی و مدنی، تحقیقات گستردەای را آغاز کردە است، که نشان می‌دهد جمهوری اسلامی از طریق نفوذ در باند‌های قاچاق انسان در ترکیه و اقلیم کُردستان در عراق، در صدد دستگیری و ربایش فعالین سیاسی و مدنی ساکن در این کشورهاست.

در جریان جنبش زن زندگی آزادی/ژن ژیان ئازادی آسیب دیدگان و فعالین زیادی از ایران به اقلیم کُردستان و ترکیه پناه برده‌اند و جمهوری اسلامی از طریق استخدام و نفوذ عاملین محلی خود در میان باندهای قاچاق انسان درصد ربایش و انتقالشان به ایران است.
 
در همین رابطه هه‌نگاو از طریق گفتگو و ثبت روایت‌های مستقیم افراد درگیر در فرایند‌های پناه‌جویی در اقلیم کُردستان دریافته است، که جمهوری اسلامی با نفوذ در میان عواملی که تحت عنوان کمک به پناهجویان در مسیر اروپا فعالیت می‌کنند، از طریق نفوذی‌های خود در حال ناامن‌سازی راه‌های خروج پناه‌جویان و عبور آنها از ترکیه است.
یکی از فعالین ساکن در اقلیم کُردستان که نمی‌خواهد نامش فاش شود، مشاهدات خود در این زمینه را برای هه‌نگاو روایت کرده است: «مدتی است کە اطلاعات سپاە بە دنبال شناسایی فعالان مدنی و سیاسی است کە در ترکیە فعال هستند. آنها ابتدا خانوادەهایشان را در ایران برای همکاری تحت فشار قرار می‌دهند، سپس در صورت عدم همکاری، بە شدت تهدید می‌کنند و در مرحلە بعد با خود فعالان سیاسی و مدنی در ترکیە برای شناسایی افراد دیگر در ازای مبالغ قابل توجە و وعده‌های دیگر درخواست همکاری می‌کنند. عوامل سپاه اکثراً افرادی را تحت فشار قرار می‌دهند کە بە ایران رفت و آمد دارند». این منبع در ادامه افزوده است: "آنها برای این منظور از باند‌های قاچاق انسان، دلالان و صرافیها هم برای بە دام انداختن فعالان سیاسی و مدنی بهرە می‌گیرند".

در این راستا هه‌نگاوهمچنین دریافته است که شبکه‌ای از عواملین جمهوری اسلامی تحت عنوان «کمک به پناه‌جویان» در مناطق مختلف ترکیه به خصوص در سه شهر وان، استانبول و آگری (آغری) مستقر شد‌اند. این شبکه در حال ارتباط‌گیری بی‌سابقه‌ای با پناهجویان سیاسی به منظور بازداشت، اعمال فشار و اخاذی از آن‌ها هستند.

یکی دیگر از این راویان که در ترکیه ساکن است و نمی‌خواهد نامش فاش شود، در این مورد به هه‌نگاو گفته است: «با توجه به وضعیت کنونی، باید در این مقطع پناهجویان سیاسی حتی‌الامکان از حرکت به سمت اروپا خودداری کنند».

هه‌نگاو همچنین از طریق منابع خود مطلع شده است که در این رابطه «حتی فعالان سیاسی خوشنام و قاچاقبرهای باسابقه نیز از سوی جمهوری اسلامی بە شدت تحت فشار هستند و جمهوری اسلامی در صورت عدم همکاری آنها را بدنام می‌کند».

این منبع آگاه هه‌نگاو همچنین افزود: «عوامل جمهوری اسلامی در ترکیه با ادعای یاری‌رسانی با پناهجویان ارتباط گرفته و با وعده دریافت مبالغی تا ۵٠ درصد کمتر از میزان متداول، به دنبال بازداشت مستقیم آن‌ها و یا ارائه اطلاعاتشان به دستگاه‌های اطلاعاتی حکومت جمهوری اسلامی ایران هستند».

همچنین، یکی از پناهجویانی که اخیراً به دلایل شرایط یادشده، از ترکیه به اقلیم کُردستان بازگشته، از تجربه شخصی خود می‌گوید: «شخصا از سوی افرادی در ترکیه تحت تعقیب قرار گرفتم و با یقین پیدا کردن از مخاطرات اقامت در آنجا، از ادامه مسیر منصرف شده و بازگشتم».

منبع آگاه هه‌نگاو از این بابت اعلام نگرانی کرده‌ است که «دیگر روش کار جمهوری اسلامی بە کلی تغییر کردە است. آنها افرادی را بە نام فعال سیاسی یا حزبی آموزش دادە‌اند تا اعتماد فعالان سیاسی و مدنی را جلب کنند. برای این منظور افراد تعلیم دیده حتی مبلغ کمتری تا شصت الی هفتاد درصد کمتر برای انتقال درخواست می‌کنند تا بتوانند فعالان را بە دام بیاندازند».

این منبع با اضافه کردن این موضوع که جمهوری اسلامی برای این پیش بردن طرح ربایش و نفود خود از به کارگذاری عوامل کُرد خود برای جلب اعتماد استفاده می‌کند، گفت: «با همین روش مسیر ربایش فعالان از ترکیە بە ایران بە قدری برای جمهوری اسلامی تسهیل شدە کە دیگر حتی در این مسیرها نیروهای مرزبانی هم وجود ندارند. وضعیت به شکلی است که در حال حاضر جمهوری اسلامی حتی از نام و مشخصات فعالانی کە از اقلیم کُردستان وارد ترکیە می‌شوند کاملا مطلع است و در شهرهای استانبول، وان و آکری با استفادە از عاملین استخدام شدەاش آنها را بە ایران منتقل می‌کند».

.
این در شرایطی است که بسیاری از فعالان مدنی ایران، خاصه فعالان کُرد، در وضعیت ناروشن و بلاتکلیفی‌های سختی در اقلیم کُردستان به سر می‌برند. عدم وجود سازوکارهای حقوق بشری مورد حمایت سازمان‌های بزرگ‌تر حقوق بشری ایرانی و جهانی شرایطی را در اقلیم کُردستان برای این فعالان ایجاد کرده است، که در نتیجه‌اش این مسیر‌ها نه فقط برای فعالان کُرد، که برای هیچ فعال مدنی امن نیست. بسیاری از فعالان ساکن در اقلیم کُردستان، برای حفظ امنیت خود مجبور هستنند که حضور خود در اقلیم کُردستان را علنی نکنند، امری که ضربه جدی نیز به فعالیت مدنی آنها می‌زند.

هه‌نگاو به تازگی از احتمال بسیار بالای ناپدید‌سازی قهری یکی از همکاران خود حسین باقری (ژاکان باران) توسط عاملین جمهوری اسلامی، از طریق ادعای یاری‌رسانی برای رسیدن به اروپا، خبر داده است.

در همین رابطه سازمان حقوق بشری هه‌نگاو از تمامی فعالین سیاسی و مدنی پناه‌جو و ساکن در ترکیه و اقلیم کُردستان در عراق می‌خواهد که روایت‌های خود، و در صورت تهدید شدن مستندات تهدیدات را، برای هه‌نگاو ارسال کنند.