گزارش هه‌نگاو از فعالیت‌های اجتماعی، زیستمحیطی و حقوق بشری حمید مرادی
هه‌نگاو؛ پنج‌شنبه ٩ مرداد ۱۴۰۴
حمید مرادی، وکیل پایه‌یک دادگستری، فعال حقوق بشر و مدیرعامل انجمن زیستمحیطی "شنه‌ی نوژین کُردستان"، از چهره‌های شناخته‌شده مدنی و زیستمحیطی در سنندج (سنه) بود. وی در کنار تلاش برای حفاظت از طبیعت، در حوزه دفاع از حقوق زندانیان سیاسی نیز فعال بود. کمک به نیازمندان، فعالیت‌های خیریه و مقاومت در برابر فشارهای امنیتی، بخشی از کارنامه اجتماعی و انسانی وی را تشکیل می‌داد.
سازمان حقوق بشری هه‌نگاو در این گزارش به بخشی از فعالیت‌های حرفه‌ای، اجتماعی و حقوق بشری حمید مرادی می‌پردازد؛ شخصیتی که زندگی‌اش را وقف خدمت به مردم، حفاظت از محیط زیست و دفاع از عدالت کرد و سرانجام نیز در همین مسیر جان خود را از دست داد.
فعالیت‌های زیستمحیطی
حمید مرادی، از جمله چهره‌های برجسته و فعال در حوزه محیط زیست در سنندج بود کە به‌طور داوطلبانه و خودجوش در فعالیت‌هایی همچون پاک‌سازی طبیعت، آموزش‌های زیستمحیطی ، حفاظت از منابع طبیعی و مهار آتش‌سوزی‌های جنگلی مشارکت فعال داشت.
وی همچنین به‌عنوان مدیرعامل انجمن زیستمحیطی"شنه‌ی نوژین کُردستان" نقش موثری در سازماندهی و هماهنگی پروژه‌های حفاظت از محیط‌زیست و ارتقاء آگاهی عمومی درباره اهمیت منابع طبیعی ایفا می‌کرد.
وکالت و تلاش برای دفاع از زندانیان سیاسی
حمید مرادی به‌عنوان وکیل پایه‌یک دادگستری، سال‌ها در زمینه حمایت حقوقی از زندانیان سیاسی و عقیدتی فعالیت داشت. وی به دلیل پایبندی به اصول حرفه‌ای و امتناع از چشم‌پوشی بر حقوق شهروندان و موکلان خود، بارها هدف اعمال فشار و محدودیت‌های نهادهای امنیتی قرار گرفت.
وی به‌ویژه در پیگیری پرونده‌های فعالین سیاسی و مدنی فعال بود و برای تضمین حقوق قانونی زندانیان سیاسی، از جمله حق داشتن وکیل مدافع انتخابی و تضمین دسترسی آنان به حمایت حقوقی تلاش می‌کرد.
جلوگیری از وکالت حمید مرادی در پرونده‌ی باران ساعدی؛ نمونه‌ای بارز از فشارهای امنیتی
یکی از نمونه‌های بارز فشارهای امنیتی بر حمید مرادی، تلاش او برای برعهده گرفتن وکالت باران ساعدی، فعال حقوق زنان، بود؛ تلاشی که با وجود پیگیری‌های قانونی، بارها با مخالفت نهادهای امنیتی مواجه شد.
هه‌نگاو مطلع شده است کە حمید مرادی طی ماه‌های گذشته دست‌کم چهار بار برای پذیرش رسمی وکالت باران ساعدی اقدام کرده بود، اما هر بار با مخالفت نهادهای امنیتی مواجه شد. وی حتی در روز برگزاری جلسه دادگاه در محل حاضر شد، اما با ممانعت مأموران امنیتی، از ورود به دادگاه و دفاع از موکلش بازماند. این اقدام، نقض آشکار حق دادرسی عادلانه و نشانه‌ای از حذف سیستماتیک وکلای مستقل در پرونده‌های سیاسی است.
باران ساعدی فعال حوزه حقوق زنان و اهل سنندج روز دوشنبه ۲۰ اسفندماه ۱۴۰۳ (۱۰ مارس ۲۰۲۵)، به‌دلیل برگزاری مراسم روز جهانی زن در سنندج بازداشت و پس از ۱۶ روز با وثیقه ۵۰۰ ملیون تومانی و موقتاً تا پایان مراحل دادرسی از زندان مرکزی سنندج آزاد شد. وی روز دوشنبە ٥ خرداد (٢٦ می) بار دیگر به دادگاه احضار و با دو اتهام جدید "تشکیل گروه غیرقانونی"و "تبلیغ علیه نظام" مواجه گردید.
نقش موثر در امور خیریه و فعالیت‌های اجتماعی
فراتر از فعالیت‌های زیستمحیطی، حمید مرادی به‌عنوان چهره‌ای مردمی، در امور خیریه نیز نقش فعالی داشت.
وی به‌طور مستمر در کنار خانواده‌های نیازمند و آسیب‌پذیر جامعه حضور داشت و تلاش می‌کرد از آنان حمایت کند، کمک به کودکان بی‌سرپرست، خانواده‌های کم‌درآمد، و پشتیبانی از پروژه‌های مردمی، بخشی از خدمات اجتماعی مستقل و داوطلبانه وی بود.
جان‌باختن حمید مرادی در جریان مهار آتش‌سوزی کوه آبیدر
حمید مرادی بامداد روز جمعە ٣ مردادماه ١٤٠٤ (٢٥ جولای ٢٠٢٥)، بر اثر شدت جراحات ناشی از سوختگی شدید در بیمارستان کوثر جان خود را از دست داد. وی روز پنج‌شنبه ۲ مرداد در جریان تلاش برای مهار آتش‌سوزی گسترده در ارتفاعات آبیدر سنندج، به همراه شماری از فعالان مدنی، زیستمحیطی و نیروهای مردمی، دچار سوختگی شدید شد.
در جریان این آتش‌سوزی، دو تن دیگر از فعالان زیستمحیطی، چیاکو یوسفی‌نژاد و خبات امینی نیز جان خود را از دست دادند. این سە فعال زیست محیطی در فقدان تجهیزات و امکانات لازم و همراه با کم‌توجهی نهادهای مسئول، با اتکا به مسئولیت‌پذیری اجتماعی خود، برای مهار آتش‌سوزی اقدام و در نهایت جان خود را در راه حفاظت از محیط زیست کُردستان از دست دادند.
مراسم خاکسپاری حمید مرادی عصر جمعه سوم مردادماه ۱۴۰۴ با حضور گسترده مردم سنندج، خانواده‌های دادخواه، فعالان مدنی، فعالان حقوق زنان و فعالان زیستمحیطی، در آرامستان بهشت محمدی برگزار شد. در این مراسم که با سر دادن شعار "شهید نمی‌میرد" و خواندن سرودهای اعتراضی همراه بود، شرکت‌کنندگان با ادای احترام به جایگاه مردمی و فعالیت‌های اجتماعی او، یاد و خاطره‌اش را گرامی داشتند.
سازمان حقوق بشری هه‌نگاو ضمن ابراز تأسف نسبت به جان‌باختن این سە فعال زیستمحیطی تاکید می‌کند که نبود امکانات ایمنی، کمبود تجهیزات و بی‌توجهی نهادهای مسئول، از عوامل اصلی وقوع و تکرار چنین فجایعی است بە طوری کە طی سال‌های گذشته دست‌کم ۱۱ نفر از فعالین مدنی و زیستمحیطی کُردستان در جریان مقابله با آتش‌سوزی‌های مراتع و جنگل‌های زاگروس جان خود را از دست داده‌اند.
