گزارش هەنگاو از مرگ مشکوک خسرو علیکردی وکیل دادگستری و زندانی سیاسی سابق در مشهد
هەنگاو؛ یکشنبە ١٦ آذر ١٤٠٤
خسرو علیکردی، وکیل دادگستری، مدافع حقوق بشر و زندانی سیاسی سابق کورد اهل مشهد، شامگاه جمعه ۱۴ آذر ۱۴۰۴ (۵ دسامبر ۲۰۲۵) در دفتر کار خود جان باخت. در حالی کە مقامات علت مرگ را ایست قلبی اعلام کردهاند، اما شواهد اولیه و اظهارات نزدیکان و وکلا از جمله خونریزی غیرعادی و احتمال آسیب فیزیکی، ابهامات جدی درباره مرگ او ایجاد کرده است. همچنین سابقه سیاسی این وکیل دادگستری و فعالیتهای حرفهای او در دفاع از بازداشتشدگان سیاسی و پروندههای حساس حقوق بشری، نگرانیها درباره نقش نیروهای حکومتی را افزایش دادەاست.
سازمان حقوق بشری هەنگاو در این گزارش جزئیات مرگ مشکوک خسرو علیکردی را بر اساس اطلاعات منتشرشده توسط منابع موثق، وکلا و نزدیکان وی، و همچنین شواهد اولیه موجود و واکنش مقامات امنیتی و قضایی، جمعآوری کرده است.
سازمان حقوق بشری ههنگاو ضمن ابراز تأسف عمیق از درگذشت خسرو علیکردی، وکیل دادگستری و مدافع حقوق بشر، خواستار تحقیقات مستقل و بیطرفانه برای روشن شدن علت مرگ او میباشد.
مرگ مشکوک خسرو علیکردی
خسرو علیکردی، از وکلای دادگستری و شهروند ٤٥ سالە کورد، اهل سبزوار و ساکن مشهد، شامگاه جمعه ۱۴ آذر ۱۴۰۴ (۵ دسامبر ۲۰۲۵) در دفتر کار خود جان باخت. مقامات قضایی و انتظامی علت مرگ وی را ایست قلبی اعلام کردهاند با این حال شواهد اولیه و گزارشهای وکلای نزدیک به پرونده درباره احتمال آسیب فیزیکی، ابهامات جدی پیرامون نحوه جانباختن این وکیل دادگستری ایجاد کرده است.
همچنین دخالت فوری نیروهای حکومتی در ساعات نخست، جمعآوری دوربینهای مداربسته محل و محدود کردن دسترسی خانواده به صحنه، نگرانیها درباره احتمال دخالت عوامل حکومتی را افزایش داده است.
واکنشها به مرگ مشکوک خسرو علیکردی
اطلاعات موجود درباره مرگ خسرو علیکردی کامل و شفاف نیست و ابهامات جدی در این زمینه مطرح شده است.
مرگ مشکوک خسرو علیکردی با واکنش گسترده فعالان مدنی، حقوقدانان و جامعه حقوق بشری روبهرو شد. بسیاری از همکاران حقوقی او، با اشاره به سابقه طولانی فشارهای امنیتی علیه علیکردی، خواستار شفافسازی فوری و تشکیل یک هیأت حقیقتیاب مستقل شدند. این فعالان تأکید کردهاند که ابهامات جدی موجود در نحوه جانباختن وی، ضرورت تحقیق مستقل و غیرجانبدارانه را دوچندان میکند.
از سوی دیگر، سازمانها و نهادهای حقوق بشری نیز مرگ او را نگرانکننده توصیف کرده و اعلام کردهاند که سابقه بازداشتها، احکام پیدرپی و محدودیتهای قضایی علیه وی، احتمال دخالت نهادهای امنیتی را به یک مطالبه جدی تبدیل کرده است.
بیوگرافی و حقوق نقضشده
خسرو علیکردی، متولد ۵ آذر ۱۳۵۸، اهل شهرستان سبزوار از توابع استان خراسان رضوی استان خراسان رضوی در سال ۱۳۸۹ برای مقطع کارشناسی ارشد رشته حقوق عمومی در دانشگاه علامه طباطبایی پذیرفته شد، اما با ممانعت وزارت اطلاعات از ثبتنام او جلوگیری شد. با وجود شکایت وی به دیوان عدالت اداری و صدور حکم قطعی برای رفع ممنوعیت تحصیل، دانشگاه از اجرای حکم خودداری کرد و علیکردی از ادامه تحصیل در این دانشگاه محروم ماند. او سپس در دانشگاه آزاد تهران مرکز ادامه تحصیل داد.
این وکیل دادگستری پس از تحمل یک سال حبس در زندان وکیلآباد مشهد، در ۱۱ بهمن ۱۴۰۳ آزاد شد با وجود ۵ سال تحصیل در مقطع دکتری رشته حقوق عمومی، به دلیل تحمل یک سال حبس، از ادامه تحصیل محروم شد.
سابقه حرفهای و فعالیتهای حقوق بشری
این وکیل دادگستری، وکالت تعدادی از زندانیان سیاسی و فعالین مدنی از جمله حسن باقرینیا، فاطمه سپهری، و خانوادههای دادخواه مانند خانواده ابوالفضل آدینهزاده، نوجوان کشتهشده در جریان جنبش ژن ژیان ئازادی را به عهده گرفتە و به همین دلیل در سالهای اخیر بهطور مستمر هدف تهدید، احضار، بازداشت و صدور احکام سنگین قرار گرفته است.
خسرو علیکردی بارها در شبکههای اجتماعی خود به سرکوب شهروندان و نقض حقوق مدنی و سیاسی توسط حکومت جمهوری اسلامی اعتراض کرده و وضعیت نامناسب و شکنجههای زندانیان سیاسی را به اطلاع عموم رسانده بود.
سابقه سیاسی، بازداشت، احضار، احکام و فشارهای امنیتی
خسرو علیکردی طی سالهای گذشته بارها با پروندهسازی و فشارهای امنیتی ـ قضایی مواجه شده بود. او در اوایل آذر ۱۴۰۲ توسط شعبه اول دادگاه انقلاب مشهد به یک سال حبس، دو سال تبعید، دو سال ممنوعالخروجی و دو سال محرومیت از حرفه وکالت و حضور در فضای مجازی محکوم شد. همچنین در پروندهای دیگر، شعبه ۳ دادگاه کیفری دو مشهد وی را به پرداخت ۲۱ میلیون تومان جزای نقدی بابت اتهام «نشر اکاذیب» محکوم کرده بود.
همچنین در ۱۰ مرداد ۱۴۰۲ پس از احضار به شعبه ۹۰۱ بازپرسی بازداشت و چهار روز بعد با تودیع وثیقه بهصورت موقت آزاد شد. او در ۲۸ بهمن ۱۴۰۲ مجدداً برای اجرای حکم یک سال حبس خود بازداشت و به زندان وکیلآباد منتقل شد. سپس در ۴ دی ۱۴۰۳، در حالی که بهصورت «رای باز» دوران محکومیت پیشین خود را سپری میکرد، در مقابل زندان وکیلآباد مشهد بار دیگر بازداشت شد.
طبق حکم صادره در مهرماه ۱۴۰۳، شعبه پنج دادگاه انقلاب مشهد به ریاست قاضی یزدانخواه، وی را به دلیل «انتشار مطالب در فضای مجازی» و با عنوان اتهامی «فعالیت تبلیغی علیه نظام» به یک سال حبس دیگر محکوم کرده است.
سابقە سیاسی و فعالیتهای حقوق بشری خسرو علیکردی، از جمله بازداشتها، احکام قضایی و محدودیتهایی که طی سالهای گذشته از سوی نهادهای امنیتی بر او تحمیل شده بود، نقش مهمی در افزایش ابهامات پیرامون مرگ وی دارد.
خاکسپاری خسرو علیکردی
پیکر خسرو علیکردی، روز یکشنبه ۱۶ آذر ۱۴۰۴، با حضور گستردە مردم، فعالان مدنی، دوستان و همکاران او در زادگاهش عبدلآباد سبزوار بە خاک سپردە شد.
جواد علیکردی، برادر خسرو، در سخنرانی خود بر تعهد اخلاقی و انسانی برادرش تأکید کرد و یادآور شد که او سالها از افراد بیصدا دفاع کرده، پروندههای سنگین را پذیرفته و فشارهای امنیتی را تحمل کرده است. همچنین تأکید کرد که یاد و میراث حرفهای و اخلاقی خسرو علیکردی همچنان الهامبخش خانواده، همکاران و همه باورمندان به عدالت خواهد بود.
