گزارش هه‌نگاو در خصوص جانباختن زندانیان در داخل زندان‌های جمهوری اسلامی در شش ماه نخست سال ۲۰۲۳
با استناد به آمار به ثبت رسیده در مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، طی شش ماه نخست سال ۲۰۲۳ دست‌کم ۲۰ زندانی در زندان‌های ایران جانشان را
هه‌نگاو؛ سه‌شنبه ۱۳ تیر ۱۴۰۲
با استناد به آمار به ثبت رسیده در مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، طی شش ماه نخست سال ۲۰۲۳ دست‌کم ۲۰ زندانی در زندان‌های ایران جانشان را از دست داده‌اند که ۱۳ نفر از آنها معادل ۶۵٪ کل موارد زندانیان کُرد بوده‌اند.
بر طبق این گزارش علاوه بر ۱۳ زندانی کُرد، دست‌کم ۴ زندانی بلوچ نیز در زندان‌های زاهدان، زابل و گلستان جانشان را از دست داده‌اند که معادل ۲۰٪ کل موارد می‌باشد. دست‌کم سه زندانی اهل گچساران، کوهدشت و تبریز نیز در این بازه زمانی در زندان‌های ایران جانباخته‌اند.
از مجموع این ۲۰ زندانی دست‌کم ۴ زندانی زیر شکنجه ماموران حکومتی کشته شده‌اند و ۷ زندانی نیز به دلیل بیماری و تعلل در انتقال به مراکز درمانی جانباخته‌اند. همچنین سه زندانی به دلایل مشکوکی از جمله مسمومیت جانباخته‌اند. ۴ زندانی نیز در نتیجه درگیری با دیگر زندانیان کشته شده‌اند.
شایان ذکر است که طی شش ماه گذشته دست‌کم سه زندانی سیاسی که در رابطه با جنبش ژن ژیان ئازادی در شهرهای بوکان، زاهدان و گچساران بازداشت شده بودند، زیر شکنجه نهادهای امنیتی کشته شده‌اند.
اسامی زندانیان جانباخته عبارتند از :
۱ـ صدیق رسولیان ۴۵ ساله و اهل بوکان ۱۴ ژانویه ۲۰۲۳ به طرز مشکوکی در زندان مرکزی بوکان جانباخت. وی به اتهام جرایم مالی بازداشت شده بود.
۲ـ احمد صالحی، ۳۵ ساله و اهل سنندج، ۲۵ ژانویه ۲۰۲۳ در بازداشتگاه اداره آگاهی سنندج زیر شکنجه جانباخت. وی به اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر بازداشت شده بود.
۳ـ سعید سلیمی‌فر، ۳۹ ساله و اهل ارومیه در تاریخ ۲۰ فوریه ۲۰۲۳ به دلیل تعلل در انتقال به مراکز درمانی جانباخت. وی پیشتر به اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر بازداشت و در زندان مرکزی ارومیه محبوس بود.
۴ـ مجید شاه‌ویسی، ۳۵ ساله و اهل کرمانشاه، در تاریخ ۲۲ فوریه ۲۰۲۳ در زندان مرکزی کرمانشاه و طی درگیری میان زندانیان کشته شد. وی به اتهام جرایم عادی بازداشت شده بود.
۵ـ ابراهیم ریگی، پزشک ۲۴ ساله اهل زاهدان و از بازداشت شدگان انقلاب ژن ژیان ئازادی در تاریخ ۲۲ فوریه ۲۰۲۳ پس از بازداشت زیر شکنجه نیروهای مستقر در کلانتری ۱۲ زاهدان جانباخت.
۶ـ صادق فولادی‌وندا، ۲۹ ساله، اهل گچساران و از بازداشت شدگان انقلاب ژن ژیان ئازادی زیر شکنجه نیروهای امنیتی در بازداشتگاه اطلاعات سپاه گچساران کشته شد.
۷ـ سیده آمنه احمدی، ۴۷ ساله و اهل سنندج، در تاریخ ۲ مارس ۲۰۲۳ به دلیل تعلل در انتقال به مراکز درمانی در بند زنان زندان مرکزی این شهر جانباخت. وی به اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر بازداشت شده بود.
۸ـ فرهاد نقی‌زاده، زندانی ۴۷ ساله و اهل ارومیه در تاریخ ۸ مارس ۲۰۲۳، به دلیل تعلل در انتقال به مراکز درمانی جانباخت. وی پیشتر به اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر بازداشت و در زندان مرکزی ارومیه محبوس بود.
۹ـ شیرزاد احمدی‌نژاد، شهروند ۴۱ ساله اهل بوکان و از بازداشت شدگان انقلاب ژن ژیان ئازادی، در تاریخ ۱۵ مارس ۲۰۲۳ زیر شکنجه ماموران اطلاعات سپاه ارومیه جانباخت.
۱۰ـ مهدی کریمی، زندانی اهل اسلام‌آباد غرب در تاریخ ۲۳ مارس ۲۰۲۳ در نتیجه درگیری با دیگر زندانیان در زندان دیزل‌آباد کرمانشاه کشته شد.
۱۱ـ ابوذر صفری، ۲۷ ساله و اهل کوهدشت، در تاریخ ۲ آوریل ۲۰۲۳ در درگیری با دیگر زندانیان در زندان قزلحصار کرج کشته شد.
۱۲ـ عبدالله بدوی ۶۵ ساله و اهل ارومیه، در تاریخ ۱۵ آوریل ۲۰۲۳ به دلیل تعلل در انتقال به مراکز درمانی جانباخت. وی پیشتر به اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر بازداشت و در زندان مرکزی ارومیه محبوس بود.
۱۳ـ مجید دیارگر، زندانی بلوچ در تاریخ ۲۹ آوریل ۲۰۲۳ به طرز مشکوکی در زندان مرکزی گلستان مسموم شده و جانباخت.
۱۴ـ محمود ثابت‌زاده، زندانی بلوچ در تاریخ ۲۹ آوریل ۲۰۲۳ به طرز مشکوکی در زندان مرکزی گلستان مسموم شده و جانباخت.
۱۵ـ ناصر حسن‌پور زندانی ۳۷ ساله اهل ارومیه، در تاریخ ۱ می۲۰۲۳ در زندان مرکزی ارومیه به دلیل عدم رسیدگی پزشکی جانباخت. وی به اتهام جرایم مالی بازداشت شده بود.
۱۶ـ سامان درویشی، زندانی ۳۱ ساله اهل شهرستان هرسین، در تاریخ ۸ می۲۰۲۳ زیر شکنجه ماموران زندان تهران بزرگ کشته شد. وی به اتهام سرقت بازداشت شده بود.
۱۷ـ میلاد بهمن‌زاده، زندانی اهل تبریز در تاریخ ۲۱ می۲۰۲۳ به دلیل ترس ناشی از انتقال به سلول انفرادی جهت اجرای حکم اعدام دچار سکته قلبی شده و جانباخت. وی به اتهام قتل عمد به اعدام محکوم شده بود.
۱۸ـ صلاح هجرانی، زندانی ۵۰ ساله اهل مریوان، در تاریخ ۱۱ ژوئن ۲۰۲۳ به دلایل نامعلومی در زندان مرکزی کامیاران اقدام به خودکشی و به زندگی خود پایان داد.
۱۹ـ عرفان ببری‌زاده ۲۶ ساله اهل ارومیه، در ماه ژوئن ۲۰۲۳ در نتیجه درگیری با دیگر زندانیان جانباخت. وی به اتهام سرقت بازداشت شده بود.
۲۰ـ حسن هاشمی‌مقدم زندانی اهل زابل، در تاریخ ۲۹ ژوئن ۲۰۲۳ به دلیل تعلل در انتقال به مراکز درمانی جانباخت. وی به اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر بازداشت و در زندان زابل محبوس بود.
نیازمند تصریح است جمهوری اسلامی طی سالیان گذشته همواره با اجازه بازدید نهادهای بین‌المللی حقوق بشری مستقل از زندان‌ها مخالف نموده است.
نگرانی عمده نسبت به بازداشتگاه‌های و زندان‌های امنیتی-مخفی است که حتی در لیست زندان‌های رسمی سازمان زندان‌ها ثبت نشده و عمدتا تحت نظارت نهادهای امنیتی-نظامی بدون هر گونه کنترل قضایی یا اداری، اداره می‌شود.
