گزارش اختصاصی هه‌نگاو: بازداشت ۱۵۰ فرد دادخواه و صدور احکام حبس و شلاق برای ۲۱ نفر در ۲۰ ماه اخیر
هه‌نگاو؛ سه‌شنبه ۲۰ مرداد ۱۴۰۳
در آستانه دومین سالگرد قتل حکومتی ژینا امینی و آغاز جنبش ژن ژیان ئازادی، سازمان حقوق بشری هه‌نگاو گزارشی را از افزایش فشارها بر خانواده‌های دادخواه، اعم از خانواده‌های دادخواه جنبش ژن ژیان ئازادی و دیگر دادخواهان و آسیب‌دیدگان، منتشر کرده است. این گزارش شامل بازداشت دست‌کم ۱۵۰ فرد و صدور حکم حبس و شلاق برای ۲۱ فرد دادخواه از ابتدای سال ۲۰۲۳ می‌باشد.
بر اساس آمار ثبت‌شده در مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، از ابتدای سال ۲۰۲۳ تا اواسط سپتامبر ۲۰۲۴ (شامل ۲۰ ماه)، دست‌کم ۱۵۰ فرد دادخواه که اکثریت آنها از اعضای خانواده‌های دادخواه جنبش ژن ژیان ئازادی بوده‌اند، توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران بازداشت شده‌اند.
از مجموع افراد بازداشت‌شده، ۵۸ نفر زن و ۸۸ نفر مرد بوده‌اند. همچنین، ١٤ نفر از این افراد کودک و زیر ۱۸ سال بوده‌اند. قابل ذکر است که در میان بازداشت‌شدگان، چندین نفر دو یا سه بار بازداشت شده‌اند.
تفکیک دادخواهان بازداشت‌شده بر حسب استان
بر اساس آمار ثبت‌شده در مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، بیشترین تعداد دادخواهان بازداشت‌شده، با ۴۴ مورد معادل ۲۷.۵٪ از کل آمار، در استان کُردستان و پس از آن، استان آذربایجان‌غربی (ارومیه) با ۳۰ مورد معادل ۲۰.۵٪ از کل آمار ثبت شده است.
استان کُردستان (سنه): ۴۴ مورد
استان آذربایجان‌غربی (ارومیه): ۳۲ مورد
استان تهران: ۱۱ مورد
استان خوزستان: ۱۰ مورد
استان اصفهان: ۹ مورد
استانهای مازندران، قزوین و خراسان رضوی: هر کدام ۸ مورد
استان گیلان: ۶ مورد
استان البرز: ۴ مورد
استانهای ایلام، لرستان، سیستان و بلوچستان و همدان: هر کدام ۲ مورد
تفکیک بازداشتها بر حسب ماه‌ها
بر اساس این گزارش، در سال ۲۰۲۳ میلادی، دست‌کم ۱۱۶ دادخواه توسط نهادهای امنیتی ایران بازداشت شده‌اند که بیشترین تعداد بازداشتها در ماه ژوئن با ۳۱ مورد ثبت شده است. همچنین، در ماه‌های سپتامبر و آگوست به ترتیب ۲۹ و ۲۴ مورد بازداشت ثبت شده است.
سال ۲۰۲۳:
ژانویه: ۱ مورد
مارس: ۴ مورد
آوریل: ۷ مورد
می: ۶ مورد
ژوئن: ۳۱ مورد
جولای: ۵ مورد
آگوست: ۲۴ مورد
سپتامبر: ۲۹ مورد
اکتبر: ۱ مورد
نوامبر: ۸ مورد
سال ۲۰۲۴:
ژانویه: ۳ مورد
فوریه: ۱ مورد
آوریل: ۱۰ مورد
می: ۴ مورد
ژوئن: ۲ مورد
جولای: ۶ مورد
آگوست: ۴ مورد
سپتامبر: ۲ مورد
تفکیک نوع دادخواهی افراد بازداشت‌شده
بر اساس آمار ثبت‌شده در مرکز آمار هه‌نگاو، ۸۰٪ از افرادی که از ابتدای سال ۲۰۲۳ توسط نهادهای امنیتی بازداشت شده‌اند، معادل ۱۲۰ مورد، اعضای نزدیک خانواده جانباختگان جنبش ژن ژیان ئازادی هستند.
خانواده جانباختگان جنبش ژن ژیان ئازادی: ۱۱۸ مورد
آسیب‌دیدگان اعتراضات آبان ۹۸ و جنبش ژن ژیان ئازادی: ۱۰ مورد
دیگر دادخواهان: ۱۱ مورد
همراهان دادخواهان جنبش ژن ژیان ئازادی: ۷ مورد
نهاد بازداشت‌کننده افراد دادخواه
بر اساس این گزارش، خانواده‌های دادخواه بیشترین فشار را از سوی اداره اطلاعات متحمل شده‌اند و طی ۲۰ ماه گذشته، دست‌کم ١٢٨ فرد دادخواه توسط نیروهای اداره اطلاعات بازداشت شده‌اند.
اداره اطلاعات: ۱۲۸ مورد
اطلاعات سپاه: ۱۰ مورد
اجرای احکام: ۹ مورد
گشت ارشاد: ۱ مورد
صدور حکم ۷۳ سال و ۸ ماه حبس و ۱۶۰ ضربه شلاق برای ۲۱ فرد دادخواه
بر اساس آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، دست‌کم ۲۱ نفر از دادخواهان طی ۲۰ ماه اخیر توسط دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران در مجموع به ۷۵ سال و ۸ ماه حبس تعزیری محکوم شده‌اند. همچنین، چهار نفر از آنها علاوه بر حبس، جمعاً به ۱۶۰ ضربه شلاق محکوم شده‌اند.
دست‌کم شش نفر از دادخواهان که به حبس محکوم شده‌اند زن و یک نفر نیز کودک و ۱۵ ساله می‌باشد.
افراد دادخواه که به حبس و شلاق محکوم شده‌اند
۱ـ هاشم ساعدی: پدر سارینا ساعدی از جانباختگان جنبش در سنندج، توسط شعبه ۱۰۲ دادگاه کیفری بوکان به تحمل ۶ ماه و ۱۵ روز حبس و ۴۰ ضربه شلاق محکوم شد.
۲ـ حسن امینی: برادر محمد امینی از جانباختگان جنبش در سنندج، توسط شعبه ۱۰۲ دادگاه کیفری بوکان به تحمل ۶ ماه و ۱۵ روز حبس و ۴۰ ضربه شلاق محکوم شد.
۳ـ عبدالرحمان نصری: پدر متین نصری از جانباختگان جنبش در سنندج، توسط شعبه ۱۰۲ دادگاه کیفری بوکان به تحمل ۶ ماه و ۱۵ روز حبس و ۴۰ ضربه شلاق محکوم شد.
۴ـ آرمان حبیبی: برادر آرام حبیبی از جانباختگان جنبش در سنندج، توسط شعبه ۱۰۲ دادگاه کیفری بوکان به تحمل ۶ ماه و ۱۵ روز حبس و ۴۰ ضربه شلاق محکوم شد.
۵ـ محمد وزیری: همسر شیرین علیزاده از جانباختگان جنبش در اصفهان، توسط شعبه اول دادگاه انقلاب این شهر به ۲ ماه حبس محکوم شد.
۶ـ صادق محمودنژاد: از آسیب‌دیدگان چشمی جنبش در پیرانشهر، توسط شعبه یکم دادگاه انقلاب مهاباد به ۵ سال و ۶ ماه حبس محکوم شد
۷ـ کوثر افتخاری: از آسیب‌دیدگان چشمی جنبش در تهران، توسط شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به ۵ ماه حبس محکوم شد.
۸ـ مهسا یزدانی: مادر محمدجواد زاهدی‌ساروی، از جانباختگان جنبش در ساری، توسط شعبه اول دادگاه انقلاب این شهر به ۱۳ سال حبس محکوم شد.
۹ـ فرزانه برزه‌کار: مادر عرفان رضایی از جانباختگان جنبش در آمل، توسط شعبه ۱ دادگاه انقلاب آمل به ۲ سال حبس تعزیری محکوم شد.
۱۰ـ بهار شیری: مادر علی عباسی از جانباختگان جنبش در سمیرم، توسط شعبه ۱ دادگاه انقلاب سمیرم به ۶ سال حبس محکوم شد.
۱۱ـ صفا عائیلی: از سقز و دایی ژینا امینی، توسط شعبه ۱ دادگاه انقلاب سقز به ۵ سال و ۴ ماه و ۱۷ روز حبس محکوم شد.
۱۲ـ مهرداد بختیاری: عموی پویا بختیاری از جانباختگان اعتراضات آبان ۹۸، توسط شعبه ۱ دادگاه انقلاب کرج به ۶ سال حبس محکوم شد.
۱۳ـ امید قدیمی: برادر فواد قدیمی از جانباختگان جنبش در دیواندره، توسط دادگاه انقلاب این شهر به ۳ سال و ۴ ماه حبس محکوم شد.
۱۴ـ کمال لطفی: پدر رضا لطفی از جانباختگان جنبش در دهگلان، توسط دادگاه انقلاب این شهر به ۵ سال حبس محکوم شد.
۱۵ـ منوچهر بختیاری: پدر پویا بختیاری از جانباختگان اعتراضات آبان ۹۸، توسط شعبه ۱۰۱ دادگاه کیفری قزوین به ۱ سال و ۴۵ روز حبس محکوم شد.
۱۶ـ ماشالله کرمی: پدر مهدی (کومار) کرمی از جانباختگان جنبش، توسط دادگاه انقلاب کرج به ۶ سال حبس محکوم شد.
۱۷ـ فرهاد زارع: برادر میلاد زارع از جانباختگان جنبش در آمل، توسط دادگاه انقلاب بابل به ۱ سال حبس محکوم شد.
۱۸ـ متین حسنی: از آسیب‌دیدگان چشمی اعتراضات آبان ۹۸ در بوکان، توسط شعبه ۱۰۱ دادگاه کیفری این شهر به ۲ سال و ۷ ماه حبس محکوم شد.
۱۹ـ مریم مهرابی: خواهر محمود محرابی از بازداشت‌شدگان جنبش که به اعدام محکوم شده است، توسط شعبه ۱ دادگاه انقلاب اصفهان به ۶ سال حبس محکوم شد.
٢٠ـ فرامرز براهویی: ۱۴ ساله و اهل زاهدان، برادر اسماعیل براهویی، توسط دادگاه ویژه روحانیت استان خراسان رضوی به ۶ ماه حبس تعزیری محکوم شد.
۲۱ـ هه‌تاو اکرمی اهل تکاب، دختر عموی مهران اکرم از جانباختگان جنبش توسط شعبه ۱۰۱ دادگاه کیفری بوکان به تحمل ۸ ماه حبس تعزیری محکوم شد.
۲۲ـ ماشالله کرمی: پدر مهدی (کومار) کرمی از جانباختگان جنبش، توسط شعبه ۱۰۲ دادگاه کیفری نظرآباد به ۸ سال و ۱۰ ماه حبس محکوم شد.
نتیجەگیری
این گزارش اختصاصی هه‌نگاو، که بر اساس داده‌های دقیق و به‌روز تهیه شده، ابعاد گسترده‌ای از فشارهای جاری بر دادخواهان و خانواده‌های جانباختگان جنبش ژن ژیان ئازادی را به تصویر می‌کشد. تحلیلهای ارائه‌شده نشان‌دهنده روند نگران‌کننده‌ای در سرکوب فعالان حقوق بشر و دادخواهان است که طی ۲۰ ماه اخیر به وضوح افزایش یافته است.
۱. افزایش چشمگیر بازداشتها: از ابتدای سال ۲۰۲۳، بازداشتهای گسترده‌ای به ثبت رسیده که شامل حداقل ١٥٠ نفر از فعالان حقوق بشر و خانواده‌های جانباختگان جنبش ژن ژیان ئازادی می‌شود. این افزایش در بازداشتها، به‌ویژه در استانهای کُردستان، آذربایجان‌غربی(ارومیه) و تهران، نشان‌دهنده فشارهای مضاعف و بی‌سابقه‌ای است که بر این خانوادەها اعمال می‌شود.
٢- نقض حقوق انسانی و آزادیهای مدنی: احکام صادره شامل حبسهای طولانی‌مدت و شلاق، نقض صریح حقوق انسانی و آزادیهای مدنی افراد است. از جمله، صدور مجموعاً ۷۵ سال حبس و ٨ ماه و ۱۶۰ ضربه شلاق، نمایانگر شدت و دامنه سرکوب قضائی است که علیه دادخواهان صورت گرفته است.
٣- محدودیتها و فشارهای مداوم: تحلیل تفکیکی احکام و بازداشتها به وضوح نشان می‌دهد که فشارها به‌ویژه بر خانواده‌های جانباختگان جنبش ژن ژیان ئازادی و آسیب‌دیدگان اعتراضات آبان ۹۸ متمرکز است. این اقدامها به‌طور مستقیم حق آنها در پیگیری حقوقی و دادخواهی را محدود می‌کند و به صورت سیستماتیک تلاش می‌شود تا صدای این افراد خاموش شود.
٤- نقش نهادهای امنیتی و قضائی: بیشترین بازداشتها از سوی اداره اطلاعات و سایر نهادهای امنیتی انجام شده است، که نشان‌دهنده استفاده نهادهای دولتی از ابزارهای سرکوب برای کنترل و محدود کردن فعالیتهای دادخواهانه است.
۵. ضرورت اقدام بین‌المللی: این گزارش به‌طور آشکار نیاز به اقدام فوری و مؤثر از سوی جامعه بین‌المللی را برای مقابله با نقضهای حقوق بشر و حمایت از حقوق دادخواهان و خانواده‌های آنها برجسته می‌کند. توجه و فشار بین‌المللی می‌تواند به کاهش فشارها و رسیدگی به وضعیت حقوق بشری در ایران کمک کند.
