گزارش ماهانه هه‌نگاو از نقض حقوق زنان در ایران، می ۲۰۲۵
هه‌نگاو؛ چهارشنبه ۱۴ خرداد ۱۴۰٤
با استناد به آمار به ثبت رسیده در مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، طی ماه می ۲۰۲۵ دست‌کم ۹ فعال زن بازداشت و ۷ فعال زن نیز توسط دستگاه قضایی به حبس محکوم شده‌اند. در ماه گذشته دست‌کم ۲۳ مورد زن‌کشی و ۵ مورد اعدام زنان در شهرهای مختلف ایران ثبت شده است.
اجرای حکم اعدام زنان در ایران
در ماه می ۲۰۲۵ دست‌کم حکم اعدام ۵ زن در زندان‌های مختلف ایران اجرا شده است که دو نفر از آنها از بابت اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر و سه نفر نیز از بابت اتهام قتل عمد به اعدام محکوم شده بودند و اسامی آنها به شرح زیر است؛
۱ـ ساغر (فامیلی نامعلوم) اهل کمال شهر کرج، از بابت اتهام قتل عمد در زندان قزلحصار اعدام شد.
۲ـ مرضیه اسماعیلی اهل ابهر، از بابت اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر در زندان مرکزی قزوین اعدام شد.
۳ـ محبوبه خسرونژاد اهل گرگان، از بابت اتهام قتل عمد در زندان مرکزی گرگان اعدام شد.
۴ـ مهتاب امیری اهل شیراز، از بابت اتهام قتل عمد در زندان مرکزی شیراز اعدام شد.
۵ـ ستاره طاهرلو اهل دامغان، از بابت اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر در ندان مرکزی دامغان اعدام شد.
بازداشت ۹ فعال زن در ماه می ۲۰۲۵
با استناد به آمار به ثبت رسیده در مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، طی ماه گذشته میلادی دست‌کم ۹ فعال زن توسط نهادهای امنیتی بازداشت شده‌اند که معادل ۷٪ کل آمار بازداشتی‌ها در این ماه می‌باشد.
دست‌کم ۵ نفر از زنان بازداشت شده از فعالین زن کُرد و ۳ نفر نیز از فعالین بهایی بوده‌اند و اسامی آنها به شرح زیر است؛
تهران: ۱ـ شیدا روحانی ۲ـ شیلا توکلی ۳ـ شیده توکلی
ارومیه: ۴ـ رعنا خوران ۵ـ روژان خوران
کرمانشاه (کرماشان): ۶ـ مهسا زارعی
بوکان: ۷ـ بفرین معروفی
بانه: ۸ـ فرزانه رشیدی
اصفهان: ۹ـ فهیمه سلطانی
صدور حکم حبس برای فعالین زن
با استناد به آمار به ثبت رسیده در مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، در ماه می ۲۰۲۵ دست‌کم ۷ فعال زن در شهرهای مختلف ایران جمعاً به ۲۹ سال و ۴ ماه و ۴ روز حبس تعزیری محکوم شده‌اند. دس‌کم ۴ زن بهایی، یک زن کُرد و یک زن گیلک درمیان زنانی هستند که توسط دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران به حبس محکوم شده‌اند.
اسامی زنانی که به حبس محکوم شده‌اند به شرح زیر است؛
۱ـ مریم کریمی اهل رشت به ۲ سال و ۷ ماه حبس محکوم شده است.
۲ـ دیدار احمدی اهل رفسنجان به ۴ ماه حبس محکوم شده است.
۳ـ النا نعیمی اهل رفسنجان به ۴ ماه حبس محکوم شده است.
۴ـ بوشری مصطفوی اهل رفسنجان به ۴ ماه حبس محکوم شده است.
۵ـ بفرین معروفی اهل بوکان به ۴ ماه و ۴ روز حبس محکوم شده است.
۶ـ رویا ثابت اهل شیراز به ۲۵ سال حبس محکوم شده است.
۷ـ مهشید گوهری اهل مشهد به ۹ ماه حبس محکوم شده است.
بازداشت زنان و محکومیت زنان یک روند تبعیض معمول در جمهوری اسلامی ایران است. در جریان جنبش انقلابی ژن ژیان ئازادی فشارها برای فعالین زن ابعاد شدید‌تری به خود گرفته بود. جمهوری اسلامی به شکل سازماندهی شده‌ای همواره از ابتدای ظهورش تلاش کرده است که عرصه ظهور فعالیت اجتماعی، سیاسی و حقوق بشری را برای زنان تا جای ممکن تنگ کند. سیاست‌های جداسازی جنسی و جنسیتی و همینطور به حاشیه بردن هر چه تمام جامعه اقلیت‌های جنسی و جنسیتی از طریق جرم‌انگاری هویت آنها یکی از سیاست‌های جدی آپارتاید جنسیتی در ایران است.
ثبت ۲۳ مورد زن‌کشی در ماه می ۲۰۲۵
با استناد به آمار به ثبت رسیده در مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، طی ماه می ۲۰۲۵ دست‌کم ۲۳ زن در شهرهای مختلف ایران کشته شده‌اند که اکثریت مطلق آنها توسط افراد نزدیک خود از جمله همسر به قتل رسیده‌اند.
بر طبق این گزارش ۱۵ زن توسط همسران خود، ۵ زن توسط بستگان نزدیک خود به قتل رسیده و اطلاع دقیقی از قاتل سه زن نیز در دسترس نیست.
از مجموع ۲۳ مورد زن‌کشی دست‌کم ۳ مورد با انگیزه ناموسی انجام گرفته است. همچنین دست‌کم ١١ مورد از زنکشیها به دلیل اختلافات خانوادگی عنوان شده است. ۵ زن به دلیل درخواست طلاق، ۱ زن به دلیل رد درخواست عروسی ویک زن به انگیزه سرقت به قتل رسیده و از انگیزه دو مورد از زنکشیها اطلاعی در دسترس نیست.
تفکیک قتل زنان بر حسب استان
استان کرمانشاه (کرماشان): ۵ مورد
استان‌های تهران و خراسان رضوی: هر کدام ۴ مورد
استان فارس: ۳ مورد
استان سمنان: ۲ مورد
استان‌های گلستان، مازندران، کرمان، آذربایجان‌شرقی و آذربایجان‌غربی (ارومیه): هر کدام ۱ مورد
زن‌کشی بالاترین سطح بروز زن‌بیزاری و زن‌ستیزی در جامعه است. قتل‌های منتسب به قتل‌های ناموسی تنها بخشی از زنکشیها را شامل می‌شوند. ریشه اصلی زن‌کشی در جوامع تاریخ، مناسبات و قوانین مردسالار و زن‌ستیزانه است. بر أساس گزارش‌های حقوق بشری هه‌نگاو تنها در سال گذشته ١٩١ زن‌کشی در ایران به ثبت رسیده است که بخش عظیمی از این قتل‌ها توسط اعضای خانواده نزدیک زن انجام شده‌اند. قوانین و تفکر زن‌ستیزانه نفرت عمیق علیه زنان را عادی‌سازی می‌کند.
سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، جمهوری اسلامی ایران را یک نظام آپارتاید جنسیتی ارزیابی می‌کند که در آن قتل و آزار سیستماتیک به زنان در مراحلی قانونمند شده است. جامعه جهانی باید نظام آپارتاید جنسیتی را ذیل «جنایت علیه بشریت» گنجانده و این را در تعریف بین المللی خود بگنجاند و جمهوری اسلامی را بر أساس قوانین صراحتا ضد زن و ساختارمندی سرکوب زنان در جامعه ایران یک نظام آپارتاید جنسیتی دسته بندی کرده و ذیل این مفهوم جرم‌انگاری کند.
