گزارش ویژه هه‌نگاو از نقض گسترده حقوق بشر در ایران در شش ماه نخست سال ۲۰۲۵
سازمان حقوق بشری هه‌نگاو با انتشار گزارشی جامع از وضعیت حقوق بشر در ایران طی نیمه نخست سال ۲۰۲۵، به ابعاد نگران‌کننده نقض حقوق بنیادین شهروندان پرداخته است. این گزارش آماری، که بر اساس داده‌های ثبت‌شده در مرکز آمار و اسناد این سازمان تدوین شده، تصویری از افزایش اعدام‌ها، بازداشت‌های خودسرانه، خشونت سیستماتیک و موارد دیگر از نقض حقوق بشر در سراسر ایران ارائه می‌دهد.
طبق داده‌های ثبت‌شده در مرکز آمار و اسناد این سازمان، در نیمه نخست سال ۲۰۲۵:
۶۱۷ زندانی اعدام شده‌اند.
۲۲ کولبر کشته یا زخمی شده‌اند.
۳۲ شهروند مدنی با شلیک مستقیم نیروهای حکومتی کشته شده‌اند.
۱۷ شهروند قربانی انفجار مین و مواد منفجره شده‌اند.
۲۹ زندانی در زندان‌های ایران جانباخته‌اند.
۸۲۲ شهروند با هویت احراز شدە بازداشت شده‌اند.
۵ فعال سیاسی به اعدام محکوم شده‌اند.
۱۵۰ فعال سیاسی به مجموعاً ۴۰۱ سال و ۱۱ ماه حبس تعزیری، ۲۰ سال و ۴ ماه حبس تعلیقی، و ۷ نفر از آنها علاوه بر حبس جمعاً به ۴۶۶ ضربه شلاق محکوم شده‌اند.
دست‌کم ۱۰۸ زن به دلیل خشونت خانگی توسط اعضای خانواده خود کشته شده‌اند.
دست‌کم ۲۲ کودک و نوجوان زیر ۱۸ سال بازداشت و یک مورد اعدام و یک مورد صدور حکم حبس برای کودکان نیز ثبت شده است.
اعدام دست‌کم ۶۱۷ زندانی در شش ماه نخست سال ۲۰۲۵
طبق اطلاعات ثبت‌شده، از ابتدای سال ۲۰۲۵ تاکنون، دست‌کم حکم اعدام ۶۱۷ زندانی در زندان‌های مختلف ایران اجرا شده است که هویت ۵۸۹ نفر از آنان توسط هه‌نگاو احراز شده است.
با استناد به آمار هه‌نگاو، طی شش ماه گذشته دست‌کم ۴۱ زندانی مخفیانه و بدون حق استفاده از ملاقات آخر با بستگان خود اعدام شده‌اند و تنها ۳۸ مورد معادل ۶٪ موارد اعدام در رسانه‌های حکومتی اعلان شده است.
از میان اعدام‌شدگان، ۲۶ نفر به اتهام فعالیت‌های سیاسی، مذهبی یا شرکت در اعتراضات جنبش «ژن، ژیان،ئازادی» و اتهام "جاسوسی برای اسرائیل" اعدام شده‌اند. این آمار دو برابر آمار کل زندانیان سیاسی و مذهبی در ۱۲ ماه سال ۲۰۲۴ است که حکم آنها اجرا شده است.
همچنین حکم اعدام دست‌کم ۱۸ زن و یک کودک مجرم طی شش ماه اخیر در ایران اجرا شده است.
از مجموع زندانیان اعدام شده، ۱۵٪ معادل ۹۱ مورد زندانیان کُرد می‌باشند، همچنین دست‌کم ۷۹ زندانی بلوچ، ۷۶ زندانی لُر، ۶۵ زندانی تُرک، ۲۶ زندانی گیلک، ۱۴ زندانی عرب، ۷ زندانی ترکمن، ۲ زندانی سیستانی و ۲ زندانی تات اعدام شده‌اند. ۱۵۹ نفر از زندانیان اعدام شده فارس و از هویت اتنیکی ۵۶ مورد نیز اطلاعات دقیقی در دسترس نیست. همچنین در شش ماه نخست امسال دست‌کم ۴۰ زندانی تبعه کشور افغانستان در ایران اعدام شده‌اند.
تفکیک زندانیان اعدام شده بر حسب اتهام
بیشترین زندانیان اعدام شده به اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر اعدام شده‌اند که معادل ۴۷٪ کل آمار می‌باشد.
اتهام سیاسی، مذهبی و جاسوسی: ۲۶ مورد
اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر: ۲۸۹ مورد
اتهام قتل عمد: ۲۷۵ مورد
اتهام: تجاوز به عنف: ۱۹ مورد
اتهام سرقت مسلحانه: ۸ مورد
بیش از ۱۸٪ زندانیان در زندان‌های استان البرز اعدام شده‌اند که ۱۱۲ مورد است. در استان خراسان رضوی ۴۸ مورد، استان اصفهان ۴۷ مورد و در استان سیستان و بلوچستان نیز ۳۴ مورد اعدام زندانیان ثبت شده است.
وضعیت زندان‌ها: جانباختن ۲۹ زندانی در نیمه نخست سال ۲۰۲۵
بر اساس داده‌های ثبت‌شده توسط سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ دست‌کم ۲۹ زندانی در زندان‌های ایران جان خود را از دست داده‌اند. از این تعداد:
۴ نفر بر اثر شکنجه جان باخته‌اند، که شامل ۳ زندانی کُرد و یک زندانی لُر می‌شود.
۱۷ نفر به دلیل عدم دسترسی به خدمات پزشکی یا تعلل در انتقال به مراکز درمانی فوت کرده‌اند.
۴ نفر نیز بر اثر خودکشی در زندان جان خود را از دست داده‌اند.
دست‌کم ۳ زندانی نیز به دلیل درگیری با دیگر زندانیان کشته شده‌اند.
دلیل مرگ یک زندانی نیز نامعلوم بوده است.
از این تعداد، ۳ نفر از زندانیان سیاسی (شامل ۲ زندانی کُرد و ۱ تبعه کشور سویس) جان باخته‌اند. سایرجان‌باختگان شامل:
۶ نفر به اتهام جرایم عادی،
۳ نفر به اتهام سرقت،
۳ نفر به اتهام قتل عمد،
۱۰ نفر به اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر، و ۱ نفر به اتهام مالی بوده‌اند.
اتهام دو زندانی نیز معلوم نشده است.
طبق آمار هه‌نگاو:
۳۸٪ جان‌باختگان (۱۱ نفر) زندانیان کُرد،
۶ نفر بلوچ،
۲ نفر لُر و ۱ نفر گیلک و ۳ نفر فارس،
۲ نفر اهل کشورهای افغانستان و سوئیس
در مورد ۴ زندانی که در زندان‌های قرچک، بانه، همدان و قزلحصار کرج فوت کرده‌اند، اطلاعات دقیقی از هویت اتنیکی آنها در دسترس نیست.
کشته شدن ۳۲ شهروند با شلیک مستقیم نیروهای حکومتی
با استناد به آمار به ثبت رسیده در مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، طی شش ماه نخست سال ۲۰۲۵ دست‌کم ۳۵ شهروند عادی در کل ایران با شلیک مستقیم نیروهای حکومتی شامل اداره اطلاعات، سپاه پاسداران، هنگ‌مرزی و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران کشته شده‌اند کی یکی از آنها یک زن معلم بلوچ بوده است.
تمامی شهروندان مدنی که در این شش ماه با شلیک مستقیم نیروهای حکومتی کشته شده‌اند از اقلیت‌های ملی اتنیکی بوده و اقلیت اتنیکی بلوچ با ۲۵ مورد ۷۸٪ کل آمار را دارد.
دست‌کم ۳ شهروند کُرد، ۲ شهروند لُر ، ۱ شهروند گیلک و ۱ شهروند تُرک نیز در این مدت کشته شده‌اند.
بازداشت گسترده شهروندان: ثبت هویت ۸۲۲ بازداشتی
در شش ماه نخست سال ۲۰۲۵، دست‌کم ۸۲۲ شهروند که هویت کامل آنها برای هه‌نگاو احراز شده است، توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران بازداشت یا ربوده شده‌اند. قابل ذکر است که صدها شهروند دیگر به ویژه در ماه ژوئن بازداشت شده‌اند که هویت آنها تاکنون برای هه‌نگاو احراز نشده است و در این گزارش نیامده است.
از مجموع بازداشت‌شدگان؛
۳۷۰ نفر (۴۵٪) کُرد
۱۷۰ نفر (۲۰.۵٪) بلوچ
۵۰ نفر عرب
۴۰ نفر لُر
۳۳ نفر تُرک و ۱۲ نفر نیز گیلک بوده‌اند.
همچنین:
۲۲ کودک و نوجوان زیر ۱۸ سال بازداشت شده‌اند که شامل ۱۰ کودک بلوچ، ۹ کودک کُرد و ۳ کودک لُر می‌باشند.
از بازداشت‌شدگان، ۷۳ نفر زن، ۱۳ نفر معلم و استاد دانشگاه، ۸ دانشجو و ۱۰ فعال رسانه‌ای بوده‌اند.
در میان بازداشت‌شدگان، ۱۰۲ فعال مذهبی نیز شناسایی شده‌اند:
۴۰ نفر از اهل سنت، که اکثریت آنها کُرد و بلوچ هستند،
۳۱ نفر از بهاییان،
۴ نفر نوکیش مسیحی و ۵ نفر از جامعه یارسان بوده‌اند.
همچنین ۲۱ پیرو جریان یمانی بازداشت شده‌اند.
قربانیان انفجار مین و مواد منفجره
در شش ماه نخست سال ۲۰۲۵، دست‌کم ۱۷ شهروند در ایران قربانی انفجار مین یا مواد منفجره شده‌اند. این مین‌ها شامل باقی‌مانده‌های جنگ ایران و عراق و مین‌های کاشته‌شده توسط سپاه پاسداران بوده است.
از این تعداد:
٩ نفر جان خود را از دست داده‌اند.
٨ نفر مجروح یا دچار قطع عضو شده‌اند.
جزئیات قربانیان:
۹ نفر از آنان شهروندان کُرد بوده‌اند.
بیشترین قربانیان شامل ۹ مورد افراد نظامی بوده‌اند.
تفکیک قربانیان مین بر حسب استان‌ها
استان کُردستان (سنه): ۶ مورد
استان سیستان و بلوچستان: ۴ مورد
استان کرمانشاه (کرماشان): ۳ مورد
استان آذربایجان‌غربی (ارومیه): ۲ مورد
استان‌های خوزستان و ایلام: هر کدام ۱ مورد
این آمار نشان‌دهنده ادامه مخاطرات مین‌های زمینی برای شهروندان ایران، به‌ویژه در مناطق مرزی وکمتر توسعه‌یافته است.
صدور احکام سنگین: اعدام، حبس و شلاق برای فعالان سیاسی، مدنی و مذهبی
در نیمە نخست سال جاری میلادی، دست‌کم ۱۵۵ فعال سیاسی، مذهبی و مدنی توسط دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران محاکمه و به مجازات‌هایی از جمله اعدام، حبس و شلاق محکوم شده‌اند.
دست‌کم پنج نفر از این افراد شامل ۲ فعال گیلک، ۲ فعال تُرک و یک فعال کُرد به اعدام محکوم شده‌اند.
علاوه بر این:
دست‌کم ۱۵۰ فعال سیاسی، مذهبی و مدنی به حبس، شلاق و محرومیت‌های اجتماعی محکوم شده‌اند.
بیش از ۳۰٪ از محکومان (۴۷ نفر) شهروندان کُرد و ۳۴ نفر نیز از دیگر اقلیت‌های ملی و اتنیکی مانند تُرک، بلوچ، لُر و بوده‌اند.
همچنین، ۲۴ فعال مذهبی بهایی، ۸ فعال مسیحی و ۵ فعال اهل سنت کُرد به حبس محکوم شده‌اند.
این فعالان در مجموع به:
٤٠١ سال و ١١ماه و حبس تعزیری،
۲۰ سال و ۴ ماه حبس تعلیقی
و ۷ نفر از آنها علاوه بر حکم حبس در مجموع به ۴۶۶ ضربه شلاق محکوم شده‌اند.
در میان محکومان:
یک کودک به حبس و ۴۲ زن به اعدام، حبس یا شلاق محکوم شده‌اند که این رقم ۲۸٪ از کل محکومان را شامل می‌شود.
کشته و زخمی شدن دست‌کم ۲۲ کولبر
بر اساس آمار هه‌نگاو، در شش ماه نخست سال ۲۰۲۵، دست‌کم ۱۰ کولبر کشته شده‌اند و ۱۲ کولبر نیز با شلیک مستقیم نیروهای هنگ‌مرزی و سپاه پاسداران مجروح شده‌اند.
جزئیات بیشتر:
ـ یک کودک کولبر ۱۷ ساله در مرز نوسود مجروح شده است.
ـ در مجموع ۷۳٪ کولبران (۱۶ مورد) با شلیک مستقیم نیروهای هنگ‌مرزی کشته یا زخمی شده‌اند.
ـ این آمار طی چند سال گذشته کمترین آمار قربانی شدن کولبران بوده است.
تفکیک کولبران کشته شده بر حسب استان
استان کُردستان (سنه)؛ ۱۶ مورد شامل (۶ کشته و ۱۰ زخمی)
استان کرمانشاه (کرماشان)؛ ۵ مورد شامل (۴ کشته و ۱ زخمی)
استان آذربایجان‌غربی (ارومیه)؛ ۱ مورد شامل (۱ زخمی)
ثبت ۱۰۸ مورد زن‌کشی در شش ماه نخست سال ۲۰۲۵
بر اساس داده‌های مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، در شش ماه نخست سال ۲۰۲۵ میلادی، قتل دست‌کم ۱۰۸ زن در ایران به ثبت رسیده است. بیش از ۸۰٪ این موارد توسط افراد نزدیک خانواده نظیر، همسر، پدر، برادر، نامزد و سایر اعضای خانواده به قتل رسیده‌اند . انگیزه بیشتر زن‌کشی‌ها اختلافات خانوادگی اعلام شده است.
استان‌های با بالاترین آمار زن‌کشی:
استان تهران: ۱۶ مورد
استان کرمانشاه (کرماشان): ۱۳ مورد
استان‌های آذربایجان‌شرقی، خراسان رضوی، آذربایجان‌غربی (ارومیه) و فارس: هر کدام ۶ مورد
استان‌های البرز و مازندران: هر کدام ۵ مورد
