گزارش ویژه ههنگاو از نقض گسترده حقوق بشر در ایران طی سال ۲۰۲۵
ههنگاو؛ سهشنبه ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵
سازمان حقوق بشری ههنگاو با انتشار گزارشی جامع از وضعیت حقوق بشر در ایران طی سال ٢٠٢٥، به ابعادنگرانکننده نقض حقوق بنیادین شهروندان پرداخته است. این گزارش آماری، که بر اساس دادههای ثبتشده درمرکز آمار و اسناد این سازمان تدوین شده، تصویری از افزایش اعدامها، بازداشتهای خودسرانه، خشونت سیستماتیک و موارد دیگر از نقض حقوق بشر در سراسر ایران ارائه میدهد.
بخش ۱
طبق دادههای ثبتشده در مرکز آمار و اسناد این سازمان، در سال ۲۰۲۵:
۱۸۵۸ زندانی اعدام شدهاند.
۷۴ شهروند عادی با شلیک مستقیم نیروهای حکومتی کشته شدهاند.
۵۹ زندانی در زندانها جانباختهاند.
۴۶ شهروند قربانی انفجار مین و مواد منفجره شدهاند.
۱۵۴۶ شهروند با هویت احراز شدە بازداشت شدهاند.
۲۴ فعال سیاسی و معترض به اعدام محکوم شدهاند.
۴۵۴ فعال سیاسی به حبس و شلاق محکوم شدهاند.
۲۰۷ زن به دلیل خشونت خانگی توسط اعضای خانواده خود کشته شدهاند.
قتل یک زن کوئیر و شرح کوتاهی از وضعیت این قشر از جامعه در ایران
جزئیات گزارش تفصیلی ههنگاو درباره هر موضوع در روزهای آتی منتشر خواهد شد.
بخش ۲
اعدام دستکم ۱۸۵۸ زندانی در سال ۲۰۲۵
طبق اطلاعات ثبتشده، طی این سال حکم اعدام ۱۸۵۸ زندانی در زندانهای مختلف ایران اجرا شده است. این آمار نسبت به سال ۲۰۲۴ بیش از ۱۰۰٪ افزایش داشته است. سال گذشته ۹۰۹ زندانی در ایران اعدام شده بودند.
مهم درباره آمار اعدام؛
ـ هویت ۱۷۹۶ زندانی اعدام شده احراز و هویت ۶۲ زندانی نیز در دست بررسی است.
- دستکم ۵۵ زن اعدام شدهاند.
ـ دستکم یک کودک مجرم اعدام شده است.
ـ تنها ۷۵ مورد از اعدامها در رسانههای حکومتی اعلان شدهاند.
ـ دستکم ۸۱ زندانی مخفیانه و بدون حق برخورداری از آخرین ملاقات اعدام شدهاند.
ـ حکم اعدام دستکم ۱۱ زندانی در ملا عام اجرا شده است.
جزئیات بیشتر از جرایم منجر به اعدام؛
اتهام سیاسی، مذهبی و جاسوسی: ۴۳ زندانی
اتهام قتل عمد: ۹۱۵ زندانی
اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر: ۸۵۲ زندانی
اتهام تجاوز به عنف: ۳۶ زندانی
اتهام سرقت مسلحانه؛ ۱۲ مورد
متهم اقتصادی: ۱ زندانی
تفکیک زندانیان اعدام شده بر حسب اقلیتهای ملی و اتنیکی؛
زندانیان کورد: ۲۶۴ زندانی
زندانیان لُر: ۲۳۹ زندانی
زندانیان تُرک: ۱۶۴ زندانی
زندانیان بلوچ: ۱۴۲ زندانی
زندانیان گیلک: ۹۲ زندانی
زندانیان عرب: ۷۳ زندانی
زندانیان ترکمن: ۱۳ زندانی
زندانیان تات: ۵ زندانی
زندانیان قشقایی: ۲ زندانی
هویت اتنیکی احراز نشده برای ههنگاو: ۲۷۱ زندانی
زندانیان فارس: ۵۰۶ زندانی
زندانیان تبعه کشور افغانستان: ۸۵ زندانی
بخش ۳
کشته شدن ۷۴ شهروند عادی باشلیک نیروهای حکومتی در سال ۲۰۲۳
در سالی که گذشت کشتار شهروندان عادی با شلیک مستقیم نیروهای حکومتی شامل (سپاه پاسداران، بسیج، نیروهی انتظامی و پلیس) نسبت به سالهای گذشته افزایش قابل توجهی داشته و بیشترین آنها به دلیل جو امنیتی حاکم بر ایران در جریان جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل کشته شدهاند.
با استناد به آمار ههنگاو، در سال ۲۰۲۵ دستکم ۷۴ شهروند عادی با شلیک مستقیم نیروهای حکومتی کشته شدهاند که این امار نسبت به سال گذشته دستکم ۴۶ مورد معادل ۱۶۴٪ افزایش داشته است.
بر طبق این گزارش؛
ـ دستکم ۵۹.۵٪ شهروندان عادی کشته شده که ۴۴ مورد است شهروندان بلوچ بودهاند.
ـ همچنین دستکم ۱۵ شهروند کورد (۲۰٪) نیز شهروندان کورد بودهاند.
ـ دستکم ۶ زن با شلیک مستقیم نیروهای حکومتی کشته شدهاند.
ـ دستکم ۳ کودک در سال گذشته با شلیک مستقیم نیروهای حکومتی کشته شدهاند و اسامی آنها به شرح زیر است؛
یوسف شهلیبر ۵ ساله از ایرانشهر
رها شیخی ۴ ساله از خمین
ذلفقار شریفی ۷ ساله از حویزه
آنچه قابل تامل است، دستکم ۴۰ نفر از این شهروندان در یک بازه زمانی ۴۰ روزه بعد از آغاز جنگ ایران و اسرائیل و در نتیجه میلیتاریزه شده شهرها و به ویژه ایجاد ایست بازرسیها در ورودی شهرها توسط نیروهای سرگوبگر حکومتی کشته شدهاند له معادل ۵۵٪ کل آمار قتل شهروندان عادی در سال ۲۰۲۵ است.
بخش ۴
وضعیت زندانها: جانباختگان دستکم ۵۹ زندانی در سال ۲۰۲۵
بر اساس دادههای ثبتشده توسط سازمان حقوق بشری ههنگاو، در سال ۲۰۲۵ دستکم ۵۹ زندانی در زندانهای ایران جان خود را از دست دادهاند.این آمار نسبت به سال گذشته دستکم ۳۷ مورد معادل ۱۶۸٪ افزایش داشته است.
کوتاه از آمار؛
ـ دستکم ۷ زندانی از جمله سه زندانی کورد زیر شکنجه کشته شدهاند.
ـ با استناد به دادههای ههنگاو ۳۴ زندانی در اثر عدم رسیدگی پزشکی جانباختهاند.
ـ دستکم ۱۱ زندانی در زندانهای ایران خودکشی کردهاند.
ـ دستکم ۸ زندانی سیاسی شامل ۳ زندانی کورد و ۲ زندانی عرب جانباختهاند.
طبق آمار ههنگاو:
ـ دستکم ۲۱ زندانی جانباخته شامل ۳۵.۵٪ کل موارد زندانیان کورد بودهاند.
ـ ۸ زندانی بلوچ، ۴ زندانی گیلک، ۴ زندانی عرب و ۲ زندانی لُر نیز جانباختهاند.
ـ دستکم دو تبعه خارجی اهل کشورهای سویس و افغانستان جانباختهاند.
ـ دستکم ۱۳ نفر از زندانیان فارس بوده و اطلاعات هویتی دقیقی از ۵ زندانی در دسترس نیست.
بخش ۵
احراز هویت ۱۵۴۶ شهروند بازداشت شده در سال۲۰۲۵
در سال ۲۰۲۵، دستکم ۱۵۴۶ شهروند توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران بازداشت یا ربوده شدهاندکه هویت کامل آنان برای ههنگاو احراز شده است. این آمار تنها شامل افرادی است که به دلایل سیاسی، فرهنگی، مدنی و مذهبی بازداشت و هویت کامل آنها احراز شده است.
تفکیک بازداشت شدگان بر حسب اقلیتهای ملی و اتنیکی؛
از مجموع ۱۵۴۶ شهروند بازداشت شده که هویت کامل آنها احراز شده است دستکم ۷۲۷ مورد معادل ۴۷٪ کل بازداشت شدگان از شهروندان کورد بودهاند.
ـ ثبت بازداشت ۷۲۷ شهروند کورد
ـ بازداشت ۲۷۲ شهروند فارس
ـ ثبت بازداشت ۲۵۶ شهروند بلوچ
ـ ثبت بازداشت ۷۹ شهروند لُر
ـ ثبت بازداشت ۷۴ شهروند عرب
ـ ثبت بازداشت ۵۵ شهروند تُرک
ـ ثبت بازداشت ۳۳ شهروند گیلک
ـ ثبت بازداشت ۱۵ تبعه خارجی
ـ ثبت بازداشت ۵ شهروند سیستانی
ـ ثبت بازداشت ۴ شهروند قشقایی
ـ ثبت بازداشت ۲ شهروند ترکمن
ـ اطلاعات دقیقی از هویت اتنیکی ۲۴ شهروند برای ههنگاو احراز نشده است.
بازداشت کودکان؛
در سال ۲۰۲۵ و با استناد به آمار ههنگاو، دستکم ۴۸ کودک زیر ۱۸ سال توسط نهادهای حکومتی ایران بازداشت شدهاند که بیش از ۹۸٪ آنها کودکان کورد، بلوچ و لُر بودهاند. سه نفر از کودکان بازداشت شده دختر (۳ دختر کورد) و ۴۵ نفر نیز پسر بودهاند.
کودکان کورد؛ ۲۵ مورد معادل ۵۲٪ کل کودکان بازداشت شده.
کودکان بلوچ؛ ۱۸ مورد معادل ۳۷.۵٪ کل کودکان بازداشت شده.
کودکان لُر: ۴ مورد معادل ۸.۵٪ کل کودکان بازداشت شده.
کودکان عرب: ۱ مورد معادل ۲٪ کل کودکان بازداشت شده.
جزئیات بیشتری از بازداشت ۱۶۷ زن؛
با استناد به آمار ههنگاو، در سال ۲۰۲۵ دستکم ۱۶۷ فعال زن بازداشت شدهاند که معادل ۱۰.۵٪ کل بازداشتها در این سال است.
ـ دستکم ۵۱ زن بهایی بازداشت شدهاند
ـ دستکم ۴۱ زن کورد بازداشت شدهاند
ـ دستکم ۱۴ زن گیلک بازداشت شدهاند
بیشتر درباره بازداشت ۱۷۷ فعال اقلیتهای دینی؛
در سال ۲۰۲۵ دستکم ۱۷۷ نفر به دلیل فعالیتهای دینی توسط نیروهای حکومتی ایران بازداشت شدهاند که بیشتر آنها از پیروآن آیین بهایی و اهل سنت بودهاند.
ـ ثبت بازداشت ۸۲ فعال بهایی
ـ ثبت بازداشت ۵۸ فعال اهل سنت
ـ ثبت بازداشت ۲۱ فعال پیرو جریان یمانی
ـ ثبت بازداشت ۸ نوکیش مسیحی
ـ ثبت بازداشت ۵ فعال پیرو آیین یارسان
ـ ثبت بازداشت ۳ روحانی شیعه معترض
بیشتر در باره بازداشت فعالین صنفی و هنرمندان و وکلا؛
ـ دستکم ۴۱ معلم و استاد دانشگاه بازداشت شدهاند.
ـ دستکم ۱۴ دانشجو بازداشت شدهاند
ـ دستکم ۱۴ وکیل بازداشت شدهاند
ـ دستکم ۲۱ فعال رسانهای و روزنامهنگار بازداشت شدهاند
ـ دستکم ۴۵ هنرمند و نویسنده بازداشت شدهاند.
بخش ۶
قربانیان انفجار مین در سال ۲۰۲۵
در سال ۲۰۲۵، دستکم ۴۶ شهروند در ایران قربانی انفجار مین یا مواد منفجره شدهاند. این مینها شامل باقیماندههای جنگ ایران و عراق و مینهای کاشتهشده توسط سپاه پاسداران و همچنین مواد منفجره عمل نکرده دوره جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل است. سال گذشته دستکم ۵۷ نفر قربانی انفجار مین شده بودند.
از این تعداد:
۲۰ نفر جان خود را از دست دادهاند.
۲۶ نفر مجروح یا دچار قطع عضو شدهاند.
۲۳ مورد معادل ۵۰٪ قربانیان کودک و زن بودهاند.
جزئیات قربانیان:
ـ دستکم ۱۸ کودک زیر ۱۸ سال قربانی شدهاند که ۵ نفر از آنها جانباختهاند.
دستکم ۵ زن شامل ۳ کودک زیر ۱۸ سال قربانی شدهاند.
ـ دستکم ۱۶ شهروند کورد قربانی شدهاند.
ـ دستکم ۱۱ شهروند بلوچ و ۱۰ شهروند لُر قرربانی شدهاند.
ـ دستکم ۳ تبعه کشور افغانستان و ۳ شهروند عرب قربانی شدهاند.
این آمار نشاندهنده ادامه مخاطرات مینهای زمینی برای شهروندان ایران، بهویژه در مناطق مرزی وکمتر توسعهیافته است.
بخش ۷
صدور احکام سنگین: اعدام، حبس و شلاق برای فعالان سیاسی، مدنی و مذهبی
در سال ۲۰۲۵، دستکم ۴۵۴ فعال سیاسی، مذهبی و مدنی توسط دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران محاکمه و به مجازاتهایی از جمله اعدام، حبس و شلاق محکوم شدهاند. بیش از ۴۹٪ فعالینی که محاکمه و به حبس محکوم شدهاند (۲۱۹ مورد) فعالین کورد هستند.
دستکم ۳۰ نفر از این افراد به اعدام محکوم شدهاند که احکام ۶ نفر از آنان در دادگاه تجدیدنظر نقض شده است و حکم دو نفر از آنها نیز اجرا شده است.
از میان ۲۶ نفر که همچنان با حکم اعدام روبرو هستند:
۵ نفر گیلک،
۵ نفر کورد،
۳ نفر بلوچ،
۳ نفر عرب
۲ نفر ترک
و سه نفر نیز فارس هستند.
سه زن زندانی به نامهای نسیم اسلامزهی شهروند بلوچ، زهرا شهباز طبری شهروند گیلک و شریفه محمدی شهروند تُرک نیز به اعدام محکوم شدهاند. اگرچه حکم شریفه محمدی نقض و به ۳۰ سال حبس تغییر یافت، دو نفر دیگر همچنان با خطر اجرای حکم مواجهاند.
علاوه بر این:
این ۴۵۴ فعال سیاسی، مذهبی و مدنی به حبس، شلاق و محرومیتهای اجتماعی نیز محکوم شدهاند.
این فعالان در مجموع به:
۱۷۶۶ سال و ۱۱ روز حبس تعزیری،
۳۲سال و ۸ ماه حبس تعلیقی
و ۱۱ نفر از آنها نیز در مجموع به ۷۲۸ ضربه شلاق محکوم شدهاند.
صدور حکم برای اقلیتهای ملی و اتنیکی؛
ـ دستکم ۲۱۹ فعال کورد جمعاً به ۵۸۰ سال و ۱۱ ماه و ۲۱ روز حبس تعزیری، ۲۹ سال و ۸ ماه حبس تعلیقی و ۱۸۸ ضربه شلاق محکوم شدهاند. همچنین ۱۰ فعال کورد به اعدام محکوم شدهاند که حکم اعدام ۵ نفر از آنها نقض و در انتظار حکم جدید هستند.
ـ دستکم ۳۱ فعال تُرک در مجموع به ۱۵۸ سال و ۲ نفر نیز به اعدام محکوم شدهاند.
ـ دستکم ۲۴ فعال لُر به ۱۰۳ سال ۸ ماه حبس و یکی نیز به اعدام محکوم شده است.
ـ دستکم ۱۹ فعال عرب در مجموع به ۱۷۲ سال و ۸ ماه حبس و ۳ نفر نیز به اعدام محکوم شدهاند.
ـ دستکم ۱۱ فعال گیلک به ۱۸ سال و ۸ ماه و ۱۷ روز حبس و ۵ فعال گیلک نیز به اعدام محکوم شدهاند.
ـ دستکم ۶ فعال بلوچ به ۲۶ سال و ۶ ماه حبس و ۳ فعال نیز به اعدام محکوم شدهاند.
اطلاعات بیشتر در اینباره؛
ـ دو کودک ۱۷ ساله کورد و بلوچ در مجموع به ۱۲ سال حبس محکوم شدهاند.
ـ دستکم ۷۸ زن در مجموع به ۳۵۴ سال و ۱۰ ماه و ۱۲ روز حبس تعزیری، ۹ سال حبس تعلیقی و ۲۵۲ ضربه شلاق محکوم شده و ۲ زن نیز به اعدام محکوم شدهاند.
ـ دستکم ۱۲ فعال رسانهای به ۲۶ سال و ۶ ماه و ۱۵ روز حبس تعزیری محکوم شدهاند.
اقلیتهای دینی و مذهبی؛
ـ دستکم ۱۵ نوکیش مسیحی در مجموع به ۱۳۹ سال و ۲ ماه حبس و ۱۷۴ ضربه شلاق محکوم شدهاند.
ـ دستکم ۲۹ فعال بهایی در مجموع به ۱۴۲ سال و ۲ ماه و ۱۷ روز حبس تعزیری محکوم شدهاند.
ـ دستکم ۲۹ فعال اهل سنت در مجموع به ۹۲ سال ۵ ماه حبس تعزیری، ۹ سال حبس تعلیقی و همچنین ۳ فعال نیز به اعدام محکوم شدهاند.
بخش ۸
کشته و زخمی شدن ۵۹ کولبر در سال ۲۰۲۵
با استناد به آمار به ثبت رسیده در مرکز آمار ههنگاو، طی سال ۲۰۲۵ میلادی دستکم ۵۹ کولبر در مرزهای استانهای کرمانشاه (کرماشان)، کوردستان (سنه) و آذربایجانغربی (ارومیه) قربانی شدهاند. این آمار نسبت به سال گذشته دستکم ۲۸۰ مورد معادل ۸۲.۵٪ کاهش داشته است. در سال ۲۰۲۴ دستکم ۳۳۹ کولبر و کاسبکار کشته شده بودند.
بر طبق این گزارش دستکم ۲۵ کولبر و کاسبکار کشته شدهاند که معادل ۴۲.۵٪ کل آمار است و دستکم ۳۴ کولبر نیز زخمی شدهاند.
دستکم ۴۹ مورد معادل ۸۳٪ کولبرانی که کشته یا زخمی شدهاند با شلیک مستقیم نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران قربانی شدهاند. ۴ کولبر در اثر سوانح طبیعی و ۳ کولبر نیز در اثر انفجار مین قربانی شدهاند.۳ کولبر دیگر نیز با سانحه رانندگی، ایست قلبی و ضرب و شتم قربانی شدهاند.
جزئیات بیشتر:
ـ دستکم دو کودک کولبر ۱۷ ساله در مرزهای نوسود و بانه زخمی شدهاند.
ـ بیشترین کولبران در مرزهای شهرستان بانه قربانی شدهاند که ۲۳ مورد است.
ـ بیشترین کولبران در مرزهای استان کوردستان (سنه) قربانی شدهاند که ۴۳ مورد و معادل ۷۳٪ کل موارد است.
بخش ۹
کشته شدن ۲۰۷ زن در سال ٢٠٢٥
بر اساس دادههای مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری ههنگاو، در سال ٢٠٢٥ میلادی، قتل دستکم ۲۰۷ در ایران به ثبت رسیده است. از این تعداد، ۳۱ مورد (۱۴.۵٪) با انگیزههای مرتبط با آنچه “ناموس” خوانده میشود، رخ داده است.
جزئیات بیشتر؛
ـ دستکم ۱۳ زن به دلیل رد درخواست عروسی کشته شدهاند.
ـ دستکم ۱۰ زن به دلیل درخواست طلاق توسط همسران خود به قتل رسیدهاند.
ـ دستکم ۱۰ زن قربانی کودکهمسری توسط همسران خود کشته شدهاند.
ـ دستکم ۷ زن قربانی ازدواج اجباری به قتل رسیدهاند.
استانهای با بالاترین آمار زنکشی:
تهران: ۳۲ مورد
استانهای مازندران، کرمانشاه، خراسان رضوی و آذربایجانغربی (ارومیه): هر کدام ۱۴ مورد
استانهای آذربایجان شرقی، فارس و سیستان و بلوچستان: هر کدام ۱۱ مورد
استانهای گیلان و لرستان: هر کدام ۱۰ مورد
استان کرمان: ۷ مورد
استانهای خوزستان و البرز: هر کدام ۶ مورد
بیشتر این قتلها توسط نزدیکترین افراد به قربانیان، شامل همسر، همسر سابق، پدر، برادر، و سایر اعضایخانواده انجام شدهاند.
ثبت این آمار این در حالی است که به علت قوانین ضد زن جمهوری اسلامی ایران و همینطور مناسبات مردسالارانه و ناموسی در جامعه ایرانی، بخش قابل توجهی از زنکشیها در رده «آمار پنهان» قرار دارند. بنا بر استانداردهای جهانی، هر جا آمار نادقیق و ناشفافیت قضایی از زنکشیها موجود است، فاجعه بزرگتری در جریان است.
همینطور در نبود مکانیسمهای قانونی، تنها نهادهای مردمی و مردمنهاد مستقل هستند که میتوانند آمار زنکشیها را ثبت کنند. در اکثر نقاط ایران چنین سازمانهایی وجود ندارند و این خود از دلایلی است که در برخی از نقاط ایران هیچ داده آماری دقیقی از زنکشیها وجود ندارد.
بخش ۱۰
وضعیت جامعه اقلیتهای جنسی و جنسیتی:
جمهوری اسلامی برای ارتباط میان همجنسها از مجازات شلاق تا اعدام را پیش بینی کرده است.
بیان جنسیتی آزادانه افراد ترنس به واسطه قانون حجاب اجباری در مجازات اسلامی و تعیین دوگانه و سلب جنسیت در ایران جرمانگاری شده است.
عملهای گذارجنسیتی موسوم به «تغییر جنسیت» از نگاه جمهوری اسلامی، که در واقع «بازتایید و تطبیق جنسیت» هستند، با استاندارهای جهانی فرسنگها فاصله دارند و هنوز از روشهای شکنجهاور در این روندها استفاده میشود.
هیچ آمار دقیقی از میزان زندانیهای این بخش از جامعه وجود ندارد.
وضعیت زندانیان ترنس زندان اوین پس از انتقال به زندانهای قرچک و شهر ری و بازگشت به اوین همچنان ناروشن است.
آمار دقیقی از کشتن افراد کوئیر به دلیلی گرایش جنسی یا هویت جنسیتی در دسترس نیست که این خود نشان از عدم شفافیت دستگاه قضایی ایران، رسانهها به همراهی نهاد خانواده مرد/پدرسالار با حکومت صورت میگیرد.
ههنگاو توانست در سال ۲۰۲۵ با بررسی یک مورد ترنسکشی در شیراز ابعاد فاجعه آمیز قتل زن ترنس «سوگند پاکدل» را به ثبت برساند.
بخش ۱۱
پایانبندی:
بر اساس آمار و اسناد نقض سیستماتیک حقوق بشر در ایران در سال ۲۰۲۵، سازمان حقوق بشری ههنگاو وضعیت نقض حقوق بشر در ایران را در شرایط کنونی و به شکل خاص پس از جنگ ایران و اسرائیل وخیم ارزیابی میکند.
کشتارهای سیستماتیک جمهوری اسلامی در سال جاری نه تنها افزایش داشتهاند، بلکه این آمارها از آمارهای چند دهه اخیر جمهوری اسلامی نیز پیشی گرفتهاند. وضعیت سرکوبها شدیدتر شده و اتهامات انتسابی «همکاری با اسرائیل» افزایش یافتهاند.
علاوه بر وجود آمار پنهان در رابطه با زنکشیها آمار ثبت شده در ههنگاو در این رابطه باز هم روند سعودی در آمار زنکشیها را نسبت به سالهای پیش نشان میدهد.
همینطور ههنگاو با ارزیابی دقیق یافتهها و آمار پنهان، وضعیت سرکوب اقلیتهای ملی/اتنیکی، مذهبی، جنسی و جنسیتی را وخیم ارزیابی میکند.
سازمان حقوق بشری ههنگاو از جامعه مدنی ایران و جهان مطالبه میکند، که نه تنها سازو کارهای ویژهای برای ارزیابی دقیق تشدید سرسام آور اعدامها و سرکوبها در ایران تعریف کنند، بلکه با توجه به چندلایه بودن ساختارهای ستم و سرکوب در ایران، به وضعیت نامتناسب سرکوب اقلیتها و گروههای به حاشیه رانده شده توجه ویژه نشان دهند.
