گزارش ماهانه هه‌نگاو از نقض حقوق زنان در ایران، مارس ۲۰۲۵
هه‌نگاو؛ چهارشنبه ١٣ فروردین ۱۴۰٤
با استناد به آمار به ثبت رسیده در مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، طی ماه مارس ۲۰۲۵ دست‌کم ۱۷ فعال زن بازداشت و ۶ فعال زن نیز توسط دستگاه قضایی به حبس محکوم شده‌اند. در ماه گذشته دست‌کم ۸ مورد زن‌کشی و ۴ مورد اعدام زنان در شهرهای مختلف ایران ثبت شده است.
اجرای حکم اعدام زنان در ایران
در ماه مارس ۲۰۲۵ دست‌کم حکم اعدام ٤ زن در زندان‌های مختلف ایران اجرا شده است که سه نفر از آنها از بابت اتهام قتل عمد و یک نفر نیز از بابت اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر به اعدام محکوم شده بودند و اسامی آنها به شرح زیر است؛
۱ـ آسیه قوی‌چشم اهل مشهد از بابت اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر در زندان مرکزی مشهد اعدام شد.
۲ـ نسرین بارانی اهل اصفهان از بابت اتهام قتل عمد در زندان مرکزی اصفهان اعدام شد.
۳ـ مژگان آذرپیشه اهل ارومیه از بابت اتهام قتل عمد در زندان مرکزی ارومیه اعدام شد.
۴ـ کوثر باقرنژاد اهل بناب، از بابت اتهام قتل عمد در زندان مرکزی ارومیه اعدام شد.
بازداشت ۱۷ زن در ماه مارس ۲۰۲۵
استناد به آمار به ثبت رسیده در مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، طی ماه گذشته میلادی دست‌کم ۱۷ فعال زن توسط نهادهای امنیتی بازداشت شده‌اند که معادل ۱۳.۵٪ کل آمار بازداشتی‌ها در این ماه می‌باشد.
دست‌کم ۹ نفر ز زنان بازداشت شده معادل ۵۳٪ کل بازداشتهای زنان در این ماه فعالین زن کُرد هستند و اسامی آنها به شرح زیر است؛
سنندج: ۱ـ لیلا پاشایی (از سقز) ۲ـ باران ساعدی ۳ـ سوما محمدرضایی ۴ـ شنو محمدی
تهران: ۵ـ صدیقه نوربالا ۶ـ فاطمه آتشی خیاوی (از اردبیل) ۷ـ مرضیه غفاری‌زاده ۸ـ لیلا قلیخانی گنجه
ارومیه: ۹ـ روژبین افسون ۱۰ـ اوین احمدی ۱۱ـ ساریا احمدی
تبریز: ۱۲ـ سیما علیپور
دهدشت: ۱۳ـ مهرگان نام‌آور
دهگلان: ۱۴ـ سهیلا مطاعی
رشت: ۱۵ـ نینا گلستانی
سردشت: ۱۶ـ آرزو جلیل‌زاده
سمنان: ۱۷ـ انیسا فنائیان
صدور حکم حبس برای فعالین زن
با استناد به آمار به ثبت رسیده در مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، در ماه مارس ۲۰۲۵ دست‌کم ۶ فعال زن در شهرهای مختلف ایران جمعاً به ۱۹ سال و ۱۱ ماه و ۸ روز حبس تعزیری محکوم شده‌اند.
اسامی زنانی که به حبس محکوم شده‌اند به شرح زیر است؛
۱ـ نرگس نصری از تهران به ۱۰ سال حبس تعزیری محکوم شده است.
۲ـ فرشته سوری از نهاوند به یک سال حبس تعزیری محکوم شده است.
۳ـ ماندانا صادقی از آبادان به ۴ سال و ۲ ماه و ۷ روز حبس تعزیری محکوم شده است.
۴ـ فرزانه یحیی‌آبادی از آبادان به ۳ ماه و یک روز حبس تعزیری محکوم شده است.
۵ـ حمیده زارعی از رشت به ۱ سال و ۶ ماه حبس تعزیری محکوم شده است.
۶ـ کبری طاهرخانی از قزوین به ۳ سال حبس تعزیری محکوم شده است.
بازداشت زنان و محکومیت زنان یک روند تبعیض معمول در جمهوری اسلامی ایران است. در جریان جنبش انقلابی ژن ژیان ئازادی فشارها برای فعالین زن ابعاد شدید‌تری به خود گرفته بود. جمهوری اسلامی به شکل سازماندهی شده‌ای همواره از ابتدای ظهورش تلاش کرده است که عرصه ظهور فعالیت اجتماعی، سیاسی و حقوق بشری را برای زنان تا جای ممکن تنگ کند. سیاست‌های جداسازی جنسی و جنسیتی و همینطور به حاشیه بردن هر چه تمام جامعه اقلیت‌های جنسی و جنسیتی از طریق جرم‌انگاری هویت آنها یکی از سیاست‌های جدی آپارتاید جنسیتی در ایران است.
ثبت ۸ مورد زن‌کشی در ماه مارس ۲۰۲۵
با استناد به آمار به ثبت رسیده در مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، طی ماه مارس ۲۰۲۵ دست‌کم ۸ زن در شهرهای مختلف ایران کشته شده‌اند که هر ۸ مورد توسط افراد نزدیک خود از جمله همسر به قتل رسیده‌اند.
بر طبق این گزارش ۳ زن توسط همسران خود و پنج زن دیگر توسط نامزد، نامزد دختر، پسر، برادر و شوهر خاله خود به قتل رسیده‌اند.
از مجموع ۸ مورد زن‌کشی دست‌کم ۵ مورد به دلیل اختلافات خانوادگی عنوان شده است. همچنین، دو زن به دلیل رد درخواست عروسی و یک زن نیز به دلایل نامعلومی به قتل رسیده‌اند.
تفکیک قتل زنان بر حسب استان
استان اصفهان: ۳ مورد
استان‌های البرز، آذربایجان‌غربی، تهران، خوزستان و سیستان و بلوچستان: هر کدام ۱ مورد
زن‌کشی بالاترین سطح بروز زن‌بیزاری و زن‌ستیزی در جامعه است. قتل‌های منتسب به قتل‌های ناموسی تنها بخشی از زن‌کشی‌ها را شامل می‌شوند. ریشه اصلی زن‌کشی در جوامع تاریخ، مناسبات و قوانین مردسالار و زن‌ستیزانه است. بر أساس گزارش‌های حقوق بشری هه‌نگاو تنها در سال گذشته ١٩١ زن‌کشی در ایران به ثبت رسیده است که بخش عظیمی از این قتل‌ها توسط اعضای خانواده نزدیک زن انجام شده‌اند. قوانین و تفکر زن‌ستیزانه نفرت عمیق علیه زنان را عادی‌سازی می‌کند.
سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، جمهوری اسلامی ایران را یک نظام آپارتاید جنسیتی ارزیابی می‌کند که در آن قتل و آزار سیستماتیک به زنان در مراحلی قانونمند شده است. جامعه جهانی باید نظام آپارتاید جنسیتی را ذیل «جنایت علیه بشریت» گنجانده و این را در تعریف بین المللی خود بگنجاند و جمهوری اسلامی را بر أساس قوانین صراحتا ضد زن و ساختارمندی سرکوب زنان در جامعه ایران یک نظام آپارتاید جنسیتی دسته بندی کرده و ذیل این مفهوم جرم‌انگاری کند.
