فتوا دژی نەورۆز؛ هەڕەشەی سەرکوت و توندوتیژی دژی هاووڵاتییانی کورد لە لایەن پێشنوێژی هەینی مەریوان

هەنگاو؛ پێنجشەممە ١٤ی خاکەلێوەی ٢٧٢٥

مستەفا شێرزادی، پێشنوێژی هەینیی دەستنیشانکراوی عەلی خامنەیی لە شاری مەریوان، لە وتارێکدا، هەڕەشەی لە هاووڵاتییانی کورد، بە تایبەتی دانیشتوانی گوندی "نێ"، بە هۆی بەڕێوەبردنی ڕێوڕەسمی نەورۆز بە کردەوەی دەرەوەی یاسایی زۆرەملێ (فتوا) کرد. ناوبراو پێشتر لە لەسێدارەدانی زانیار و لوقمان مورادی، دوو بەندکراوی سیاسیی کورد، ڕۆڵێکی گرینگی هەبوو، ئێستایش خەڵک بۆ سەرکوت و توندوتیژی هان داوە.

 بە پێی ڕاپۆرتی گەیشتوو بە ڕێکخراوی مافی مرۆڤی هەنگاو، مستەفا شیرزادی کە وەکوو یەکێک لە کەسایەتی ئەمنییەتی_مەزهەبی کۆماری ئیسلامیی ئێران لە مەریوان ناسراوە، لەم وتارەیدا، بە هۆی بەڕێوەبردنی ڕێوڕەسمی نەورۆز هەڕەشەی لە گەنجان کردووە و هێزەکانی بە ناوی "‌غیرەتی دینی" بۆ سەرکوت و هێرشکردن بۆ سەر هاووڵاتییان هانداوە.

فتوای توندتوتیژی دژی نەورۆز؛ بەڵگەکانی هەڕەشەی پێشنوێژی هەینیی مەریوان 

بە پێی گرتەیەکی دەنگی کە بە دەست هەنگاو گەیشتووە، شێرزادی لە وتاری ڕۆژی هەینی ٨ی خاکەلێوەی ٢٧٢٥، بە زمانێکی سووکایەتیپێکردن، گەنجانی مەریوان، بە تایبەتی بەڕێوەبەرانی ڕێوڕەسمی گوندی "نێ"ی، کردە ئامانج. ناوبراو کە بە پشتیوانیکردنی گرووپە سەلەفییە توندڕەوەکان و هاوکاری نزیک لەگەڵ ناوەندە ئەمنییەکانی کۆماری ئیسلامیی ئێران ناوبانگی هەیە، لە درێژەی هەڕەشەکانیدا وتی: 

 "موسڵمانان دەبێ ددانی ئەم کەسانە (بەڕێوەبەرانی نەورۆز) بە پێ ورد بکەن و هەموویان ڕەوانەی بەندیخانە بکەن".

 نەورۆز لە مەریوان؛ خۆڕاگری لە بەرامبەر سەرکوتی حکوومەت

ڕێوڕەسمی نەورۆز لە "نێ"ی مەریوان هەموو ساڵێک بە بەشداری بەرفراوانی خەڵک و بڵاوکردنەوەی سروودی نەتەوەیی و حەماسی بەڕێوە دەچێت. ئیمساڵیش سەرەڕای گوشاری ئەمنیەتیی زۆر، ناوەندە حکوومەتییەکان نەیانتوانی ڕێگری لە بەڕێوەبردنی ئەم ڕێوڕەسمە بکەن. سەرەڕای ئەم دۆخە، چەند ڕۆژ پێش لە بەڕێوەچوونی ڕێوڕەسمەکە کە لە ٤ی خاکەلێوە بەڕێوە چوو، لانی کەم ٧ چالاکی کوردی خەڵکی ئەم گوندە بە ناوەکانی:

ئارام نیکپەی

محەممەد نیکپەی (دووکەس بەم ناوە کە ئامۆزان)

محەممەد ئەشتەک

کەیوان مینوویی

کەیهان تەدبیری (تەمەن ١٧ ساڵ)

 کاوە داستان

 لە لایەن ئیدارەی ئیتلاعاتی کۆماری ئیسلامیی ئێران دەستبەسەر کران و هەروەها دەیان هاووڵاتیی دیکە بانگکران، لێپرسینەوە و هەڕەشەیان لێ کرا.

 ڕۆڵی مستەفا شێرزادی لە لەسێدارەدانی زانیار و لوقمان مورادی

مستەفا شیرزادی لە ساڵی ٢٧٠٩ لە تۆڵەی کوژرانی کوڕەکەی لە لایەن کەسانی نەناسراو، بە هاوکاری و هاودەستی ناوەندە ئەمنییەکانی کۆماری ئیسلامیی ئێران، ڕۆڵی سەرەکی لە سەپاندنی سزای سێدارە بۆ سەر زانیار و لوقمان مورادی هەبوو.

 پرۆسەی دادگاییکردنی ئەم دوو بەندکراوە سیاسییە بە تەواوی ناڕوون و نادادپەروەرانە بوو. ساڵح نیکبەخت، پارێزەر، لەم بارەیەوە وتوویەتی:

 "لانی کەم دەبێ بڵێم کە ئەنجامدانی کوشتن کە لایەن زانیار و لوقمان مورادی لە دادگای تاوانەکانی یەکی تاران تۆمار نەکرابوو، بەڵکوو دانیشتنی دادگایی ناوبراوان بەڕێوە نەچوو.’’

 لەسەر پێداگری و گوشاری مستەفا شیرزادی، زانیار مورای و  لوقمان مورادی، لەگەڵ ڕامین حوسێن پەناهی، بەندکراوی سیاسیی دیکەی کورد، لە ١٧ی خەرمانانی ٢٧١٨ لە بەندیخانەی ڕەجایی‌شاری کەرەج لە سێدارە دران.

 نەورۆز و هەڕەشە سیستماتیکەکانی کۆماری ئیسلامیی ئێران دژی کوردەکان

 ئەمە یەکەم جار نییە کە پێش نوێژە دەستنیشانکراوەکانی خامنەیی، هەڕەشەیان لە هاووڵاتیی کورد بە هۆی بەرزڕاگرتنی فەرهەنگ و شوناسی خۆیان کردووە. پێشتریش ئەڵڵانوور کەریمی تەبار، پێشنوێژی هەینی ئیلام، ڕێوڕەسمی نەورۆزی بە ناکۆکی لەگەڵ فەرهەنگی حکوومەتی زانیوە و ئەوەی بە پلانی ئەو کەسەی کە ناوی لێنابوو "دوژمن"، وەسف کردبوو.

 هەنگاو سەرەڕای مەحکوومکردنی هەڕەشەکانی مستەفا شێرزادی دژی هاووڵاتییانی کورد، جەخت دەکاتەوە کە ئەم قسانە نموونەیەکی ڕوونی هاندانی توندوتیژی و جینایەتە.

هەڕەشەکردن بۆ گرتنەبەری ڕێوشوێنی توندوتیژی بەرامبەر بە هاوڵاتیان تەنیا لەبەر بەڕێوەبردنی  نەورۆز، پێشێلکردنی ئاشکرای مافە بنەڕەتییەکانی مرۆڤ و ئازادییە کولتوورییەکانە.

ئەزموونی ڕابردوو سەلماندوویەتی کە سیاسەتە ئەمنییەکانی کۆماری ئیسلامیی ئێران دژی کوردەکان و گرووپەکانی دیکەی ژێر ستەم، بەردەوام بە چرا سەوزی ناوەندە مەزهەبییە حکوومەتییەکان بووە.

هەنگاو داوا لە کۆمەڵگای جیهانی، ڕێکخراوە مافی مرۆڤییەکان و میدیا سەربەخۆکان دەکات کە سەرنجێکی زۆرتر بدەنە هەڕەشە سیستماتیکەکان دژی هاووڵاتییانی کورد، بە تایبەتی لە بۆنە فەرهەنگییەکاندا.

فتوا علیه نوروز؛ تهدید به سرکوب و خشونت علیه شهروندان کُرد توسط امام جمعه مریوانhttps://t.co/xUN4mdR2Zc#نووروز_کردستان

مصطفی شیرزادی، امام جمعه منصوب علی خامنه‌ای در مریوان، طی یک سخنرانی، شهروندان کُرد، به‌ویژه ساکنان روستای “نی”، را به دلیل برگزاری مراسم نوروزی تهدید به… pic.twitter.com/KyQ6rIOzRX

— Hengaw Organization for Human Rights (@HengawO) April 3, 2025