ڕاپۆرتی هەنگاو لەسەر زیادبوونی ژمارەی لەسێدارەدراوان هاوکات لەگەڵ ڕۆژی جیهانیی بەرەنگاربوونەوەی سزای لەسێدارەدان

هەنگاو؛ چوارشەممە ١٨ی ڕەزبەری ٢٧٢٤
 

بە پشتبەستن بە ئامارە تۆمارکراوەکان لە ناوەندی ئامار و بەڵگەنامەکانی ڕێکخراوی مافی مرۆڤی هەنگاو، لە سەرەتای ساڵی زایینی تا ٩ی ئۆکتۆبەری ٢٠٢٤، لانی کەم سزای سێدارەی ٥٢٥ بەندکراو لە بەندیخانە جۆراوجۆرەکانی کۆماری ئیسلامیی ئێران جێبەجێ کراون کە ١٨ کەسیان ژن و ٣ کەسیانیش لەکاتی ئەنجامدانی تاوانەکەدا منداڵ بوون. ناسنامەی تەواوی ٤٨٥ بەندکراو بۆ هەنگاو پشتڕاست کراوەتەوە و تەنیا ٨%ی ئەم لەسێدارەدانانە لە میدیاکانی فەرمی کۆماری ئیسلامیی ئێران ڕاگەیەندراوە.

-⁠⁠لە ماوەی ٩ مانگ و ١٠ ڕۆژی ڕابردوودا لانی کەم ١٨ ژن لە بەندیخانە جۆراوجۆرەکانی کۆماری ئیسلامیی ئێران لەسێدارە دراون

- لەم ماوەیەدا لانی کەم سێ بەندکراو کە بوون لە کاتی ئەنجامدانی تاوانەکەدا تەمەن ١٨ ساڵ و منداڵ بوون لە سێدارە دراون.

-⁠⁠لانی کەم ١٢ بەندکراو بە تۆمەتی چالاکی سیاسی، ئایینی و سیخوڕی لەسێدارە دراون کە ١٠ کەسیان کورد بوون.

-⁠⁠لانی کەم ٣ بەندکراو لە پێش چاوی خەڵکدا لەسێدارە دراون.

-⁠⁠لانی کەم ١١٣ هاووڵاتیی کورد لەسێدارە دراون کە بەرامبەرە لەگەڵ ٢١.٥%ی هەموو حاڵەتەکانی سێدارە.

- ناسنامەی تەواوی ٤٨٥ بەندکراوی لەسێدارەدراو بۆ هەنگاو پشتڕاستکراوەتەوە.

- تا ئێستا ناسنامەی ٤٠ بەندکراو پشتڕاست نەکراوەتەوە و لەلایەن هەنگاو بەدواداچوونی بۆ دەکرێت.

-تەنیا ٤١ حاڵەت کە بەرامبەرە لەگەڵ ٨%ی حاڵەتەکان لە میدیاکانی حکومەتدا ڕاگەیەندراوە.

- لانی کەم ٢٠ بەندکراو بە نهێنی و بەبێ ئاگاداری بنەماڵە و مافی دوایین چاوپێکەوتن لەگەڵ بنەماڵەکانیان لەسێدارە دراون.

- لەم ماوەیەدا لانی کەم ٤٩ بەندکراوی خەڵکی وڵاتی ئەفغانستان لەسێدارە دراون.

- زۆرترین لەسێدارەدانی بەندکراوان لە بەندیخانەکانی پارێزگای ئەلبۆرز و فارس بە ١٠٦ و ٦٠ حاڵەت تۆمارکراوە.
 

جیابوونەوە بەپێی تۆمەتەکان

ماددە هۆشبەرەکان: ٢٨٥ حاڵەت
کوشتنی بە ئەنقەست: ١٩٤ حاڵەت
سیاسی، ئایینی و سیخوڕی: ١٢ حاڵەت
دزی چەکدارانە: ٧ حاڵەت
موحارەبە و کوشتنی بە ئەنقەست: ٥ حاڵەت
دەستدرێژیی سێکسی: ١٥ حاڵەت
دەستدرێژیی سێکسی و کوشتنی بەئەنقەست: ١ حاڵەت
نادیار: ٦ حاڵەت
 

جیاکردنەوەی لەسێدارەدراوان بەپێی کەمینە نەتەوەییەکان/ ئیتنیکی

هاووڵاتییانی کورد؛ ١١٣ حاڵەت
هاووڵاتییانی بەلووچ؛ ٦٨ حاڵەت
هاووڵاتییانی تورک؛ ٦٧ حاڵەت
هاووڵاتییانی لۆر؛ ٣٣ حاڵەت
هاووڵاتییانی گیلەک؛ ١٣ حاڵەت
هاووڵاتییانی عەرەب؛ ٨ حاڵەت
هاووڵاتییانی تورکمان؛ ٤ حاڵەت
هاووڵاتییانی سیستانی؛ ٢ حاڵەت
هاووڵاتییانی هەزارە؛ ٢ حاڵەت
لەسێدارەدانی بەندکراوانی بیانی: ٥١ حاڵەت (٤٩ حاڵەت ئەفغانستانی و ٢ حاڵەت عێراقی)
هاووڵاتییانی فارس؛ ١٠٠ حاڵەت
زانیاری ورد لەسەر نەتەوە و ئیتنیکی لانی کەم ٦٤ بەندکراو لەبەردەستدا نییە.
 

ئەم ئامارە مەترسیدارە نەک هەر گۆڕانکارییەکی بەرچاو بە بەراورد بە ساڵی ڕابردوو نیشان نادات؛ بەڵکوو بە بەردەوامیی ژمارەی سێدارەکان لە ئێران لە بەرزترین ئاستی خۆیدا لە دەیەی ڕابردوودا دەهێڵێتەوە. ئەم ژمارانە پێشێلکارییەکی گەورەی هەموو پێوەرە نێودەوڵەتییەکان سەبارەت بە سزای لەسێدارەدانە و نیشانی دەدەن کە حکوومەتی ئێران بە ئاراستەی پێچەوانەی کەمکردنەوەی ژمارەی سێدارەکان تا هەڵوەشاندنەوەی تەواوەتی ئەم سزایە دەڕوات.

جگە لەوەش ئەم ئامارە دەریدەخات کە کۆماری ئیسلامیی ئێران بە هۆی بیروباوەڕی سیاسی یان مەزهەبی لە سێدارەدانی خەڵک بەردەوامە و بە بەراورد لەگەڵ دانیشتوان، بێبەشترین و پەراوێزترین نەتەوەکان لە ئێران زۆرترین ژمارەی سێدارە ئەزموون دەکەن.